माता सरस्वती ही ज्ञानाची देवी आहे . सरस्वती शहाणपण, संगीत, कला आणि शिक्षणाशी संबंधित देवी आहे. लक्ष्मी आणि पार्वती सोबत, ती हिंदू धर्मातील तीन मुख्य देवींपैकी एक आहे. एकत्रितपणे, त्यांना त्रिदेवी म्हणतात . माता सरस्वती ही ब्रह्मदेवाची पत्नी आणि शिवाची बहीण आहे. साधेपणा आणि अभिजातता दर्शविणारी, माता सरस्वतीला अनेकदा चार हातांनी चित्रित केले जाते जे आंतरिक व्यक्तिमत्त्वाच्या चार घटकांचे प्रतीक आहे. मन, बुद्धी, शुद्ध चेतना आणि अहंकार. ऋग्वेदात, सरस्वती ही बरे करणारी आणि पाणी शुद्ध करणारी देवता म्हणून ओळखली जाते.
अथर्ववेदात, उपचार करणारी आणि जीवन देणारी म्हणून तिच्या भूमिकेवर जोर देण्यात आला आहे. त्याचप्रमाणे, यजुर्वेदात, तिने इंद्राने खूप सोम प्यायल्यानंतर तिला बरे केले असे वर्णन आहे. विद्यार्थी या नात्याने, आपल्यापैकी अनेकांना वसंत पंचमीचा उत्साह आठवतो , जो वसंत ऋतूच्या आगमनाचा दिवस आहे. या विशेष दिवशी, शिक्षक, विद्यार्थी आणि तरुण ज्ञान आणि बुद्धीसाठी देवी सरस्वतीची पूजा करतात. तिच्या सन्मानार्थ ते नवीन कपडे परिधान करतात आणि पुष्पांजलीसारखे विधी करतात.
दरवर्षी भारतीय माघ महिन्याच्या पाचव्या दिवशी साजरा केला जातो, हा दिवस शिक्षण आणि शिकत असलेल्यांसाठी खूप महत्त्वाचा आहे. खाली सरस्वती मंत्र दिले आहेत ज्यांचे विद्यार्थी ज्ञान, शहाणपण आणि आयुष्याच चांगले जीवन जगण्यासाठी जप करू शकतात. हे मंत्र लक्ष, एकाग्रता आणि सकारात्मक ऊर्जा निर्माण करतात.
सरस्वती वंदना
या कुन्देन्दुतुषारहारधवला
या शुभ्रवस्त्रावृता
या वीणावरदण्डमण्डितकरा
या श्वेतपद्मासना
या ब्रह्माच्युतशंकरप्रभृतिभि: देवै
सदावन्दिता
सा मांपातुसरस्वतीभगवती
निःशेषजाड्यापहा
अर्थ
आमच्या अज्ञानाचा समूळ नाश करणारी देवी सरस्वती आमचे रक्षण करो. ती देवी जी कुन्दाच्या फुलाप्रमाणे सतेज आहे. बर्फाप्रमाणे आणि दवबिंदूप्रमाणे दिसणाऱ्या मोत्यांच्या हाराप्रमाणे गौर शुभ्र वस्त्र धारण केलेली श्वेत कमळावर आसनस्थ आहे, जिने वीणा धारण केली आहे, आणि ब्रह्मा विष्णू व शंकरासारखे श्रेष्ठ देव ही जिला वंदन करतात, ती देवी सरस्वती आमचे रक्षण करो व आमच्यातील अहम समूळ नाश करो. या मंत्राचा जप तुम्ही पहाटे किंवा अभ्यास करण्यापुर्वी करू शकता.
सरस्वती अष्टाचार मंत्र
मंत्र: ओम ऊॅं सरस्वत्याय नम:
अर्थ
या मंत्राचा अर्थ मी बुद्धी आणि विद्येची देवतेला नमन करतो. हा जप तुम्ही केव्हाही करू शकता. विशेषत: अभ्यास सुरू करण्यापुर्वी किंवा जेव्हा लक्ष आणि एकाग्रता आवश्यक असेल तेव्हा या जपाचा वापर करू शकता.
सरस्वती गायत्री मंत्र
गायत्री मंत्र
|| ॐ भूर्भुवः स्वःतत्सवितुर्वरेण्यम
भर्गो देवस्य धीमहि। धियो यो नः प्रचोदयात् ||
अर्थ
आम्ही देवी सरस्वतीचे ध्यान करतो. वाणी आणि बुद्धीचा स्त्रोत, जी पवित्र शास्त्रे आणि विणा धारण करते,ती आमच्या मनाला प्रेरणा आणि प्रकाश देईल. हा जप तुम्ही सकाळी अभ्यासाला जाण्यापुर्वी किंवा परिक्षेपुर्वी म्हणू शकता.
सरस्वती स्त्रोत
सर्व मंगल मांगल्ये शिवे सर्वार्थ साधिके |
शरणे त्र्यम्बके गौरी नारायणि नमोस्तुते ||
अर्थ
"हे देवी सरस्वती, बुद्धीचे अवतार, कृपया मला ज्ञान द्या. मी तुला नमन करतो आणि सर्व अडथळे दूर करण्यासाठी आणि मला ब यश मिळवून देण्यासाठी तुझा आशीर्वाद घेतो." जेव्हा भारावून गेल्यास किंवा मानसिक स्पष्टतेची आवश्यकता असेल तेव्हा या मंत्राचा जप करा. कठीण शैक्षणिक कार्ये अभ्यासण्यापूर्वी किंवा हाताळण्यापूर्वी हे विशेषतः उपयुक्त आहे.
Written By: Sakshi Jadhav