पायातील मुंग्या, झिणझिण्या आणि जळजळ ही B12 कमतरतेची सुरुवातीची चिन्हे असू शकतात.
योग्य वेळी उपचार न केल्यास नसांचे कायमचे नुकसान होण्याची शक्यता वाढते.
शाकाहारी, वृद्ध आणि पचनाचे आजार असलेल्यांमध्ये धोका जास्त असतो.
व्हिटॅमिन बी१२ हे शरीरातील नसांच्या आरोग्यासाठी आणि निरोगी लाल रक्तपेशी निर्माण करण्यासाठी अत्यंत महत्त्वाचे मानले जाते. B12 ची कमतरता झाली की शरीरात योग्य प्रमाणात लाल रक्तपेशी तयार होत नाहीत आणि त्यामुळे ऊतींना पुरेसे ऑक्सिजन मिळत नाही. थकवा, अशक्तपणा आणि फिक्कट त्वचा ही याची लक्षणे असली तरी सर्वात सुरुवातीची चिन्हे पायाच्या बोटांमध्ये दिसतात.
पायाच्या बोटांमध्ये मुंग्या येणे, जळजळ किंवा हलकी झिणझिणी जाणवणे ही व्हिटॅमिन बी१२ च्या कमतरतेची सुरुवातीचे संकेत आहे. अनेक लोक हे लक्षण साध्या रक्ताभिसरणाच्या समस्येशी किंवा दीर्घकाळ काम केल्यामुळे होतात असं समजून दुर्लक्ष करतात. मात्र या सुरुवातीच्या नसांवरील बदलांकडे दुर्लक्ष केल्याने भविष्यात कायमस्वरूपी नुकसान होऊ शकतं.
व्हिटॅमिन बी१२ कमतरतेमुळे होणारे परिणाम
B12 ची कमतरता मुख्यतः शरीरातील अगदी टोकाच्या भागांतील नसांवर पहिला परिणाम करते, त्यामुळे पायाच्या बोटांमध्ये लक्षणे सर्वात आधी दिसतात. तज्ज्ञांच्या संशोधनानुसार, B12 अभावामुळे स्नायूंच्या तंतूंमध्ये होणारी हानी nerve degeneration निर्माण करते. योग्य वेळी उपचार केले तर नुकसान थांबवता येते. मात्र उशीर झाल्यावर काही प्रमाणात त्रास कायम राहू शकतो.
प्रमुख लक्षणे
B12 कमी झाल्यास पायाच्या बोटांमध्ये झिणझिण्या येणे, संवेदनशीलता कमी होणे, जळजळ जाणवणे किंवा आकडी येणे ही लक्षणे दिसू शकतात. ही लक्षणे वाढली तर चालण्यात अडचण, तोल जाणे आणि दुखण्याची समस्या वाढू शकते. B12 ची कमतरता शरीरातील अनेक कार्यांवर परिणाम करते. सततचा थकवा, हृदयाचे वेगाने धडधडणे, स्नायूंमध्ये अशक्तपणा, भूक न लागणे, तोंडाच्या समस्या, पिवळसर त्वचा अशी अनेक लक्षणे दिसून येतात. काही लोकांमध्ये चालण्यात अडचण, दृष्टी धूसर होणे, वारंवार मुंग्या येणे, स्मरणशक्ती कमी होणे, लक्ष केंद्रित न होणे, गोंधळ, मूड बदलणे, चिंता किंवा सौम्य नैराश्य अशी मानसिक लक्षणेदेखील दिसू शकतात. गंभीर परिस्थितीत डिमेन्शियासारखे लक्षणेही विकसित होऊ शकतात.
उपचार
शाकाहारी किंवा व्हेगन आहार घेणारे, वृद्ध व्यक्ती, पचनाशी संबंधित आजार असलेले, काही औषधे घेणारे तसेच गर्भवती किंवा स्तनपान करणाऱ्या महिलांमध्ये B12 कमतरतेचा धोका जास्त असतो. अशा लोकांनी आपल्या लक्षणांकडे खास लक्ष देणे आणि नियमित तपासणी करणे गरजेचे आहे.
सूचना: ही माहिती सामान्य जनजागृतीसाठी आहे. वैद्यकीय सल्ला, निदान किंवा उपचारासाठी नेहमी डॉक्टरांचा सल्ला घ्या.
सकाळ+चे सदस्य व्हा
शॉपिंगसाठी 'सकाळ प्राईम डील्स'च्या भन्नाट ऑफर्स पाहण्यासाठी क्लिक करा.
Read Marathi news and watch Live TV. Breaking news from Maharashtra, India, Pune, Mumbai, Politics, Entertainment, Sports, Lifestyle at SaamTV. Get Live Marathi news on Mobile. Download the Saam Tv app for Android and IOS.