दरवर्षी फेब्रुवारी महिन्यात वर्ल्ड कॅन्सर डे मानला जातो. लोकांना या आजाराबाबत जागरूकता निर्माण व्हावी यासाठी हा दिवस मानला जातो. या अंतर्गत लोकांना या आजारापासून स्वतःचे संरक्षण कसं करू शकतो, याबाबत जागरूकता वाढवण्यात येते. त्याची सुरुवातीची लक्षणे कोणती? जीवनशैलीतील कोणत्या प्रकारच्या बदलांमुळे असा रोग होऊ शकतो? या प्रकारच्या रोगापासून स्वतःचे संरक्षण कसं करावं? या सर्व प्रश्नांबाबत तज्ज्ञांनी माहिती दिली आहे.

IANS शी बोलताना सीके बिर्ला हॉस्पिटलच्या डॉ. पूजा बब्बर यांनी सांगितलं की, दरवर्षी ४ फेब्रुवारीला जागतिक कर्करोग दिन मानला जातो. 2000 सालापासून हा दिवशी लोकांना जागरूक केलं जातंय. यासाठी पहिला पुढाकार 'युनियन फॉर इंटरनॅशनल कॅन्सर कंट्रोल' या आंतरराष्ट्रीय संस्थेने घेतला होता. ही संस्था लोकांना कॅन्सरबद्दल जागरुक करते.

किती आहेत कॅन्सरचे प्रकार?

डॉ. बिर्ला म्हणाल्या की, कॅन्सरला अनेक प्रकारांमध्ये विभागण्यात येऊ शकतं. तो कार्सिनोमा आहे. हे सहसा सॉलिड अवयवांमध्ये होते. यकृत, मूत्रपिंड, पोट, इतर मऊ उती जसे की चरबी, स्नायू, याला सारकोमा म्हणतात. रक्ताच्या कॅन्सरा विज्ञानाच्या भाषेत ल्युकेमिया म्हणतात.

कशा आहेत कॅन्सरच्या स्टेजेस?

कोणत्याही कॅन्सरच्या प्रामुख्याने चार स्टेजेस असतात. पण आजकाल शून्य म्हणजे आपण पाच स्टेजेस म्हणू शकतो. मेलेनोमा नावाच्या कर्करोगात पाचवा टप्पा असतो आणि काही कर्करोगात शून्य टप्पा देखील असतो. यामध्ये कर्करोगाची सुरुवात होते. या स्थितीत काळजी करण्याची गरज नसते.

सुरुवातीच्या टप्प्यात एक थर आहे, जो तयार होण्यास सुरवात करतो. म्हणून कोणत्याही रुग्णाला शून्य टप्प्यावर कॅन्सर पकडण्याचा प्रयत्न करतो. जेणेकरुन आपण उपचाराने किंवा दुसऱ्या शब्दांत केमोथेरपीशिवाय सहज बरा करू शकतो.

जेव्हा कॅन्सर त्याच्या सामान्य स्वरूपात असतो. स्तनाच्या कॅन्सरप्रमाणे, जर स्तनातील गाठ दोन सेंटीमीटरपेक्षा कमी असेल तर ती पहिल्या टप्प्यात आहे. याचा अर्थ नुकतीच सुरुवात झाली आहे. दुसरा टप्पा म्हणजे ती वाढू लागते. दुसऱ्या स्टेजमध्ये गाठीटी लांबी पाच ते सात सेंटीमीटरपर्यंत पोहोचते. त्यावर उपचार केले जाऊ शकतात.

चौथ्या टप्प्यात गाठ पसरू लागू शकते. अशा परिस्थितीत रुग्णावर योग्य उपचार करावे लागतात. ही सर्वात धोकादायक स्टेज मानली जाते. अशा परिस्थितीत तुम्ही रुग्णावर उपचार करू शकता. पण पूर्णपणे बरा होऊ शकत नाही. मात्र आजकाल अशी काही तंत्र आली असून ज्यांच्या अंतर्गत तुम्ही रुग्णावर उपचार करू शकता.

काय आहेत कॅन्सरची कारणं?

कॅन्सरची कारणं पाहिली तर, 40-50 वर्षांपूर्वी फार कमी लोकांना कॅन्सरची लागण होत असे. पण आज कॅन्सर सर्रास होताना दिसतो. त्याचं मुख्य कारण म्हणजे जीवनशैलीतील बदल. आहार आणि वातावरणातील बदल हे कॅन्सरचं प्रमुख कारण आहे. अशा परिस्थितीत यापासून सुरक्षित राहायचं असेल तर आपली जीवनशैली बदलावी लागणार आहे. यासाठी आपण प्रदूषणापासून दूर राहण्याचा प्रयत्न केला पाहिजे आणि अल्कोहोलचं सेवन टाळावं. या दोन गोष्टी पाळल्याने जीव वाचणंही शक्य आहे