सध्याच्या धावपळीच्या जगात अनेकांना पुरेशी झोप मिळत नाही. त्यामुळे भविष्यात त्यांना गंभीर आजारांना सामोरं जावं लागू शकतं हे अनेकांना माहित नसतं. त्यातीलच एक आजार म्हणजे लिव्हरचा कॅन्सर किंवा लिव्हर फेल्युअरची लक्षणे. लिव्हर फेल्युअर म्हणजेच यकृताचे कार्य बिघडणे ही गंभीर आरोग्यस्थिती असून, त्याची अनेक लक्षणे रात्री जास्त स्पष्टपणे जाणवतात.

संशोधनानुसार लिव्हरचा आजार असलेल्या रुग्णांना झोप लागण्यास, झोप कायम ठेवण्यास किंवा शांत झोप घेण्यास अडचणी येतात. अशा रुग्णांना दिवसभर खूप झोप येणे, थकवा आणि एकाग्रतेचा अभाव जाणवतो. यामागचे एक प्रमुख कारण म्हणजे हेपॅटिक एन्सेफालोपथी. या स्थितीत खराब झालेल्या लिव्हरमुळे शरीरातील विषारी पदार्थ बाहेर न पडता रक्तप्रवाहात राहतात आणि मेंदूच्या कार्यावर परिणाम करतात.

रात्री झोपेवर परिणाम होण्यामागे आणखी एक कारण म्हणजे मेलाटोनिन याचा झोप नियंत्रक हार्मोनमधील बदल. जेव्हा लिव्हर नीट काम करत नाही, तेव्हा शरीरातून मेलाटोनिन योग्य वेळी बाहेर पडत नाही. त्यामुळे दिवस-रात्र यातील नैसर्गिक लय बिघडते. त्यामुळे रुग्णांना रात्री जाग येणे, निद्रानाश (insomnia), किंवा दिवसात झोप येणे अशा समस्या जाणवतात.

याशिवाय रक्तातील साखरेतील चढउतार, शरीराच्या तापमानातील अनियमितता आणि इतर हार्मोनल बदल हेही झोपेवर परिणाम करणारे घटक ठरतात. हे सर्व मिळून रुग्णांमध्ये चिडचिड, थकवा आणि काम करण्याची क्षमता कमी होणे अशा समस्या निर्माण करतात. काही वेळा रात्री झोप न लागणे किंवा खूप विचार करणे हीच या आजाराची सुरुवातीची लक्षणे असू शकतात. योग्य औषधोपचार आणि जीवनशैलीत बदल केल्यास झोपेची गुणवत्ता सुधारू शकते.

यासोबत काही साध्या उपायांचा वापर करु शकता. जसे की, नियमित झोपेची वेळ पाळणे, झोपण्यापूर्वी हलकी ध्यान-श्वसन क्रिया करणे, योगासारखे सौम्य व्यायाम करणे आणि झोपण्याच्या आधी मोबाईल-टीव्हीपासून दूर राहणे. रात्री जड जेवण किंवा मद्यपान टाळणे, खोली शांत, थंड आणि अंधारी ठेवणे हेही झोपेची गुणवत्ता सुधारण्यात मदत करते.