Haryana Assembly Election Results: हरियाणा विधानसभा निवडणुकीच्या निकालानुसार भाजपला बहुमत मिळाले आहे. ताज्या आकडेवारीत भाजप ४९ जागांवर आघाडीवर आहे, तर काँग्रेस ३५ जागांवर पिछाडीवर आहे. अंतिम निकालानंतरच परिस्थिती स्पष्ट होणार असली तरी सध्याच्या परिस्थितीच्या आधारे काँग्रेसच्या खराब कामगिरीच्या कारणांवर चर्चा सुरू झाली आहे. सुरुवातीला जोरदार आघाडी घेतलेल्या काँग्रेसचा पराभव नेमका का झाला? काय आहेत नेमकी कारणे? वाचा सविस्तर...

१. काँग्रेसचा अतिआत्मविश्वास..

हरियाणा विधानसभेच्या निवडणुकीबद्दल काँग्रेसला सुरुवातीला आत्मविश्वास वाटत होता, आणि हळूहळू अतिआत्मविश्वास वाढला. 2024 च्या लोकसभा निवडणुकांबद्दलचा भाजपचा दृष्टिकोन जवळपास सारखाच आहे आणि जर आपण निवडणूक निकालांचा कल बघितला तर दोघांची स्थिती सारखीच दिसते. काँग्रेसने भाजपप्रमाणे '400 पार' असा कोणताही नारा दिला नाही, पण तीच मानसिकता प्रबळ झाली होती.

२. जाट समुहावर विश्वास

हरियाणातील जाट लोकसंख्येवर नजर टाकली तर ती जवळपास २७ टक्के आहे. हरियाणातील 35-40 जागांवर जाटांचा थेट प्रभाव असल्याचे मानले जाते. हे लक्षात घेऊन काँग्रेसने सर्वाधिक 35 जाट उमेदवार उभे केले होते. 2014 मध्ये काँग्रेस जटलँडमध्ये आयएनएलडीपेक्षा मागे पडली होती. काँग्रेसने देखील केवळ 15 जागा जिंकल्या, तर INLD 19 जागा जिंकण्यात यशस्वी झाला - परिणामी काँग्रेस तिसऱ्यांदा सत्तेवर येण्यापासून वंचित राहिली आणि भाजप विजयी झाला. 2019 मध्ये, जेजेपीने केवळ 10 जागा जिंकून काँग्रेसचा खेळ खराब केला नाही, तर भाजपसोबत युती सरकार स्थापन करून काँग्रेसला काढून टाकले. यावेळी काँग्रेस जाट मते टिकवून ठेवण्याचा प्रयत्न करत होती परंतु ते अयशस्वी झाले आणि भाजपनेही आघाडी घेतली.

३. शेतकरी, पैलवानांच्या आंदोलनाचा आधार

शेतकऱ्यांच्या संतापावर काँग्रेसचा प्रचंड विश्वास होता. शेतकरी आंदोलन ब्रिजभूषण शरणसिंग यांच्या विरोधात कुस्तीपटूंच्या आंदोलनामुळे भाजपचे मोठे नुकसान होईल, असे काँग्रेसला वाटत होते, परंतु सर्व काही उलटे झाले. आणि इथेही काँग्रेसच्या अपयशाचा पुरावा म्हणजे विनेश फोगटची ऑलिम्पिकसारखी कामगिरी. पॅरिस ऑलिम्पिकमध्ये पदक गमावलेल्या विनेश फोगटला काँग्रेसने जुलाना मतदारसंघातून उमेदवार म्हणून उभे केले होते. परंतु दुर्दैवाने केवळ जाट मतांचे विभाजन झाले नाही, तर गैर-जाट मतेही त्यांच्याविरोधात गेली.

४. काँग्रेसचा अंतर्गत वाद

काँग्रेसचा अघोषित चेहरा बनलेल्या भूपेंद्रसिंग हुडा आणि कुमारी सेलजा यांच्यातील लढतही काँग्रेससाठी जीवघेणी ठरली. भाजपने काँग्रेसचा मुद्दा जोरात मांडला आणि भांडवल करण्याचा पुरेपूर प्रयत्न केला. नेत्यांच्या बंडखोरीमुळे भाजपही त्रस्त झाला होता, पण काँग्रेसला त्याची मोठी किंमत चुकवावी लागल्याचे दिसते. भाजपचे बंडखोर आणि नाराज नेते कॅमेऱ्यावर रडतानाही दिसले, मात्र काँग्रेसला जास्तच फटका बसल्याचे दिसते. 11 जागांवर बंडखोरांनी काँग्रेसला अडचणीत आणल्याचे मानले जात होते.

५.. नायबसिंग सैनी आणि ओबीसी मतदारांना कमी लेखणे

जाट आणि दलित मतांचा पाठपुरावा करताना काँग्रेसने ओबीसी व्होट बँक गांभीर्याने घेतली नाही. भाजपने वेळीच सावध होऊन मनोहर लाल खट्टर यांना हटवून नायब सैनी यांना मुख्यमंत्री केले. पंजाबी मतदारांना वाईट वाटू नये यासाठी भाजपने मनोहर लाल खट्टर यांना केंद्रीय मंत्रिमंडळात सामावून घेतले, पण निवडणूक प्रचारात त्यांचा समावेश करण्याचा धोका पत्करला नाही.

हरियाणात 18-20 जागांवर ओबीसी मतदारांचे वर्चस्व असल्याचे मानले जाते. ओबीसी नेते सैनी यांच्यासोबत भाजपने सर्वाधिक २४ ओबीसी उमेदवार उभे केले होते, तर काँग्रेसने २० मागासवर्गीय नेत्यांना तिकीट दिले होते. पंतप्रधान नरेंद्र मोदींनी अनेक सभा घेतल्या नाहीत, पण त्यांचा फोकस स्पष्ट होता. काँग्रेसने दलित आणि ओबीसींची फसवणूक केल्याचा आरोप मोदींनी गोहाना येथील सभेत केला.