जसजशी मुले मोठी होतात तसतसे आव्हानांचे स्वरूप बदलते. एक वेळ अशी येते जेव्हा आपले संगोपन त्यांच्या व्यक्तिमत्व विकासासाठी आणि त्यांचे चारित्र्य घडवण्यासाठी अत्यंत आवश्यक होते. पालकांनी सकारात्मक दृष्टीकोन ठेवून मुलाचे बालपण अबाधित राहील याची काळजी घेतली तरच मुलाचा हट्टीपणा आणि राग हाताळता येतो.
मुले काही कारणांमुळे हट्टी असू शकतात, जसे की त्यांना असे वाटते की त्यांचे ऐकले जात नाही किंवा थकलेले आणि गोंधळलेले आहेत किंवा त्यांच्या भावनांना शब्द सांगू शकत नाहीत. अशा परिस्थितीत हट्टी मुलाशी वागण्याचा योग्य मार्ग पालकांनी जाणून घेतला पाहिजे. चला तर मग जाणून घेऊया जेव्हा मूल हट्टी असेल तेव्हा पालकांनी काय करावे-
१. शांत रहा
भावनिक होऊ नका आणि राग किंवा निराशेने प्रतिक्रिया देऊ नका. यामुळे मुलाचा हट्टीपणा आणखी वाढेल.
२. थांबवू नका
लहान मुलांना अडवणूक करणे थांबवा. यामुळे त्यांना तुमची आज्ञा पाळण्याचे महत्त्व दिसणार नाही आणि ते तुमचे महत्त्वाचे शब्द न पाळण्याचा आग्रह धरतील.
३.पर्याय द्या
मुलांना पर्याय दिल्याने त्यांना नियंत्रणाची भावना येते ज्यामुळे ते कमी हट्टी बनतात. उदाहरणार्थ त्यांना शूज घालण्याचे आदेश देण्याऐवजी त्यांना लाल किंवा निळे शूज घालायचे आहेत की नाही याचा पर्याय द्या.
४. नाही म्हणजे नाही
तुम्ही कोणतेही नियम बनवा त्यांना चिकटून राहा. एकदा नाही म्हटल्यावर जर तुम्ही मुलाच्या आग्रहापुढे नतमस्तक झालात तर त्यांना आग्रह करून तुमचे नाही हो मध्ये बदलण्याची परवानगी मिळते.
५. प्रेरित करा
केवळ नियम लादून मुलं काही कामाच्या दबावाखाली येतात आणि मग एकटे असताना अस्वस्थ होतात. म्हणून मुलाला वेळोवेळी प्रेरित करा, त्याची प्रशंसा करा, त्याला भेट द्या आणि त्याला सांगा की त्याला त्याच्या चांगल्या वागणुकीमुळे हे मिळाले आहे.
६. भाषा सकारात्मक ठेवा
तुम्ही मुलाशी सकारात्मक पद्धतीने बोला. त्यांना घाबरवण्यापेक्षा, त्यांना धमकावून, मारहाण करण्यापेक्षा, त्यांच्याशी वाद घालण्यापेक्षा, चुकीच्या गोष्टीचा आग्रह धरण्याचे परिणाम त्यांना समजावून सांगा आणि मर्यादा घालून द्या, त्यांना हे देखील समजावून सांगा की तुम्ही प्रत्येक परिस्थितीत त्यांच्या सोबत आहात पण तुम्ही त्यांचा हट्ट कधीच पूर्ण करणार नाही.
Edited by - अर्चना चव्हाण