Chanakya Niti :

आचार्य चाणक्य यांनी जीवनात दुःख आणि दुःख निर्माण करणाऱ्या बंधनांबद्दल सांगितले आहे. चाणक्य म्हणतात की एक व्यक्ती आपले संपूर्ण आयुष्य दुःख आणि दुःख निर्माण करणाऱ्या बंधनांवर मात करण्याच्या प्रयत्नात घालवते.

परंतु नंतर तो या गोष्टींवर मात करू शकत नाही. महान राजकारणी आणि अर्थतज्ज्ञ आचार्य चाणक्य यांनी जीवनातील (Lif) दुःख आणि दुःखांचा उल्लेख एका श्लोकाद्वारे केला आहे, जो पुढीलप्रमाणे आहे.

श्लोक -

बन्धाय विषयाऽऽसक्तं मुक्त्यै निर्विषयं मनः।

मन एव मनुष्याणां कारणं बन्धमोक्षयोः ॥

या श्लोकात आचार्य चाणक्य (Acharya Chanakya) यांनी सर्व बंधने आणि दुःखांचे एकमेव कारण मन असे वर्णन केले आहे. ते म्हणतात की भगवंत आत्म्याला मोक्षप्राप्तीसाठीच जीवन प्रदान करतात, परंतु जीवन मिळाल्यावर मनुष्य वासना, क्रोध, लोभ, अभिमान आणि आसक्ती इत्यादींमध्ये ग्रस्त होतो. यामुळे माणूस त्याच्या खऱ्या ध्येयापासून दूर जातो. चाणक्यांनी या सगळ्यासाठी मन हे एकमेव कारण मानले.

आचार्य चाणक्य म्हणतात की हे मनच माणसाला (Human) इंद्रिय वासनांकडे ढकलते आणि पापी कृत्यांकडे घेऊन जाते. मनाच्या नियंत्रणाखाली असलेला मनुष्य जीवन आणि मृत्यूच्या फेऱ्यातून कधीच मुक्त होऊ शकत नाही.