Depression After Child Birth : आपण ज्या क्षणी आई होतो त्या क्षणानंतर आपण सारे दु:ख विसरुन जातो. घरात येणारे बाळाचे आपण अगदी आनंदात स्वागत करतो. अशावेळी प्रत्येक जण त्या बाळासोबत राहण्याचा प्रयत्न करत असते.

या सगळ्यात अनेकदा कुटुंबाचे लक्ष आईच्या मानसिक आरोग्याकडे जात नाही. आईच्या शारीरिक आरोग्याची काळजी विशेष घेतली जाते पण मानसिक आरोग्याकडे सारेच दुर्लक्ष करतात. प्रसूतीनंतर शारीरिक बदलांचा तिच्या मनावर वाईट परिणाम होऊ शकतो. इतका की तिला नैराश्य (Depression) येऊ लागते.

प्रसुतीनंतरचे नैराश्य म्हणजे काय ?

बाळाच्या (Baby) जन्मानंतर स्त्रियांमध्ये प्रसुतिपश्चात उदासीनता येते, त्याला प्रसुतिपश्चात उदासीनता म्हणतात. गरोदरपणात स्त्रीच्या शरीरात जेवढे बदल होतात, तेवढेच बदल बाळाच्या जन्मानंतरही होतात. यामुळे हार्मोनल पातळी असंतुलित राहते आणि महिलांना अनेक मानसिक आणि भावनिक समस्यांना सामोरे जावे लागते. ही आहेत प्रसुतिपूर्व नैराश्याची सुरुवातीची लक्षणे.

- मूड आणि वर्तन बदल

- मूड बदलण्याची समस्या

- सतत दुःखी राहाणे

- कोणाशीही बोलायला तयार नाही

- वाढलेली चिडचिड

- कारण नसताना राडायला येणे

- एका कोपऱ्यात अलगद बसण्याची इच्छा

या आजाराचा प्रभाव किती दिवस असतो -

आरोग्य तज्ज्ञांच्या मते प्रत्येक स्त्रीला प्रसुतिपश्चात नैराश्याची समस्या नसते. सुमारे ७० टक्के महिलांना या समस्येचा सामना करावा लागतो. याच्या लक्षणांचे परिणाम एक ते दोन महिने टिकतात आणि नंतर ते स्वतःच बरे होतात. परंतु जर ते बरे झाले नाही आणि दुर्लक्ष केले गेले तर परिस्थिती आणखी बिघडू शकते आणि नंतर ही लक्षणे अधिक गंभीर स्वरूपात दिसून येतात. ज्यामुळे

- निद्रानाश

- भूक न लागणे

- आत्मघाती विचार

- जेव्हा बाळ रडते तेव्हा जास्त राग

- भांडण प्रवृत्ती

- वस्तू तोडणे किंवा फेकणे

प्रसुतीनंतर नैराश्य का येते ?

- आई झाल्यावर स्त्रीची जबाबदारी खूप वाढते. घरच्यांचा अपेक्षित पाठिंबा मिळाला नाही तर ती सतत खचून जाते.

- प्रसूतीनंतर लगेचच शरीर कमकुवत होते आणि योग्य काळजी न घेतल्याने अशक्तपणा वाढतो, ज्यामुळे चिडचिड वाढते.

- शरीर अव्यवस्थित बनणे आणि वाढलेले वजन मासिक आणि भावनिकदृष्ट्या देखील अस्वस्थ होते.

- जर एखादी महिला व्यावसायिक असेल तर तिला कामाची आणि करिअरची देखील चिंता असते.

यावर असणारे उपचार

- औषधांचा मुद्दा सोडला तर या आजारावर उपचार आणि प्रतिबंध हा एकच मार्ग आहे आणि तो म्हणजे कुटुंबातील सदस्यांचे प्रेम, पाठिंबा आणि काळजी.

- अशावेळी स्त्रिच्या पतीची भूमिका खूप वाढते. त्याने आपल्या पत्नीला प्रत्येक पावलावर समजून घ्यायला हवे.

- जेवण आणि औषधांसोबतच स्त्रीच्या आवडी-निवडीची काळजी घेणे, लहानसहान गोष्टी घडत राहिल्याने तिला आनंदी आणि तणावमुक्त राहण्यास मदत होते.

- या सर्व पद्धती स्त्रीला प्रसूतीनंतरच्या नैराश्यापासून सुरुवातीच्या टप्प्यावर संरक्षण देतात आणि समस्या असल्यास ती बाहेर काढण्यासही मदत करतात.

- जर परिस्थिती गंभीर होत असेल तर तुम्ही समुपदेशकाची मदत घेऊ शकता.

डिस्क्लेमर: सदर लेख फक्त सामान्य माहितीसाठी आहे. अधिक तपशीलांसाठी नेहमी आपल्या डॉक्टरांशी संपर्क साधा.