Jayant Narlikar Passes Away : तेजस्वी तारा हरपला, खगोलशास्त्रज्ञ डॉ. जयंत नारळीकर यांचे पुण्यात निधन

Jayant Narlikar death News : प्रख्यात खगोलशास्त्रज्ञ, लेखक आणि विज्ञानप्रसारक डॉ. जयंत विष्णू नारळीकर यांचे वयाच्या ८६व्या वर्षी पुण्यातील राहत्या घरी निधन झाले. त्यांच्या निधनाने भारतीय विज्ञानविश्वात शोककळा पसरली आहे. सहजसोप्या भाषेत वैज्ञानिक संकल्पना समजावून सांगणाऱ्या नारळीकरांनी ‘व्हायरस’, ‘यक्षांची देणगी’ यांसारखी पुस्तके लिहिली जी खूप गाजली. कुटुंबीयांच्या माहितीनुसार, झोपेतच ते शांतपणे अनंतात विलीन झाले. त्यांना दीर्घ आजारपण नव्हते, परंतु वयोमानानुसार प्रकृती खालावली होती. ‘हॉईल-नारळीकर सिद्धांत’ आणि IUCAA मधील योगदानाद्वारे त्यांनी खगोलशास्त्राला जागतिक स्तरावर पोहोचवले. त्यांच्या निधनाने वैज्ञानिक, साहित्यिक आणि शिक्षण क्षेत्रातील एक तेजस्वी तारा हरपला आहे.

नारळीकर यांच्या जाण्याने वैज्ञानिक क्षेत्रात मोठी पोकळी निर्माण झाली आहे. त्यांचा जन्म १९ जुलै १९३८ रोजी कोल्हापुरात झाला. केंब्रिज विद्यापीठातून पीएच.डी. मिळवणारे नारळीकर यांनी विश्वरचनाशास्त्र आणि सापेक्षतावादावर महत्त्वपूर्ण संशोधन केले. त्यांनी प्रख्यात शास्त्रज्ञ फ्रेड हॉईल यांच्यासोबत ‘हॉईल-नारळीकर सिद्धांत’ मांडला. टाटा मूलभूत संशोधन संस्थेत (TIFR) आणि आंतरविद्यापीठ खगोलशास्त्र केंद्रात (IUCAA) त्यांनी मोलाचे योगदान दिले. विज्ञानप्रसारासाठी त्यांनी मराठीतूनही अनेक पुस्तके लिहिली. पद्मभूषण, पद्मविभूषण आणि अनेक पुरस्कारांनी त्यांना सन्मानित करण्यात आले. त्यांच्या कार्याने भारतीय खगोलशास्त्राला जागतिक स्तरावर मान मिळवून दिला.

डॉ. जयंत नारळीकर यांनी सापेक्षतावाद, गुरुत्वाकर्षण आणि विश्वाच्या उत्पत्तीवर संशोधन केले. प्रख्यात शास्त्रज्ञ फ्रेड हॉईल यांच्यासोबत त्यांनी ‘हॉईल-नारळीकर सिद्धांत’ मांडला. विश्वाच्या स्थिर अवस्था सिद्धांताला (Steady State Theory) त्यामुळे नवीन दिशा मिळाली. या सिद्धांतात विश्वाच्या सततच्या निर्मितीवर आणि गुरुत्वीय क्षेत्रावर भर देण्यात आला. त्यांनी क्वांटम कॉस्मॉलॉजी आणि ब्लॅक होल्सवरही संशोधन केले. विज्ञानप्रसारासाठी त्यांनी मराठी-इंग्रजी पुस्तके लिहिली, ज्यामुळे खगोलशास्त्र सर्वसामान्यांपर्यंत पोहोचले. विज्ञानप्रसारासाठी त्यांनी ‘व्हायरस’, ‘यक्षांची देणगी’, ‘द मेसेज फ्रॉम अ‍ॅरिस्टॉटल’ आणि ‘सेव्हन वंडर्स ऑफ कॉस्मॉस’ यांसारखी मराठी-इंग्रजी पुस्तके लिहिली. त्यांच्या लेखनाने खगोलशास्त्र सर्वसामान्यांपर्यंत पोहोचवले आणि वैज्ञानिक दृष्टिकोन रुजवला.