ओठांवर होणारा कॅन्सर सुरुवातीला साध्या फटी, पांढरे डाग किंवा न भरून येणाऱ्या जखमेप्रमाणे दिसतो. पण डॉक्टर सांगतात की, ओठांवर होणारा कॅन्सर हा दोन प्रकारचा असू शकतो. यामध्ये एक जो ओठांच्या बाहेर दिसतो आणि दुसरा जो ओठांच्या आतील बाजूस तयार होतो. विशेष बाब म्हणजे जिथे ओठ एकत्र येतात त्याच्या बाहेर होणारा कॅन्सर स्किन कॅन्सर मानला जातो. तर आतल्या बाजूस दिसणारा कॅन्सर ओरल कॅन्सरच्या श्रेणीत येतो.
हेड अँड नेक कॅन्सर सर्जन डॉ. कॅरोल लुईस यांच्या मते, ओठांच्या दोन्ही पृष्ठभागांना समजून घेणं आवश्यक आहे. यामध्ये बाहेरचा भाग ड्राय लिप असतो, जो त्वचेप्रमाणे दिसतो. तर आतला भाग वेट लिप असतो, जो तोंडाच्या नाजूक त्वचेप्रमाणे असतो. बाहेरील भागात होणारा कॅन्सर प्रामुख्याने सूर्यकिरणांमुळे होतो तर आतल्या भागात होणारा कॅन्सर तंबाखू, धूम्रपान आणि मद्यपानाशी संबंधित असतो.
ओठांवर होणारे बहुतेक कॅन्सर स्क्वॅमस सेल कार्सिनोमा प्रकारचे असतात. हे तेच सेल्स असतात जे तोंड, जीभ आणि हिरड्यांच्या पृष्ठभागावर असतात. चांगली गोष्ट म्हणजे हा कॅन्सर फार वेगाने पसरत नाही पण दुर्लक्ष केल्यास लिम्फ नोड्सपासून फुफ्फुसांपर्यंत पोहोचू शकतो.
ओठांवर कोणतीही जखम, कट किंवा फोड जी 14 दिवसांतही भरत नाही आणि उलट वाढते, हे सर्वात महत्त्वाचे लक्षण आहे. व्हायरल फोड (कोल्ड सोर) दोन आठवड्यांत बरे होतात, पण कॅन्सरच्या जखमा बऱ्या होत नाहीत आणि हळूहळू पसरतात.
ओठांवर गाठ किंवा असामान्य जाडी दिसल्यास त्याकडे दुर्लक्ष करू नका. ही सूज स्पर्श केल्यावर दुखू शकते. आतल्या बाजूस हे पांढरे किंवा लाल डागासारखे दिसते, जे आसपासच्या त्वचेपेक्षा वेगळ्या रंगाचे असते.
कोणतीही जखम नसताना ओठांमध्ये जळजळ किंवा सुन्नपणा जाणवणं हा कॅन्सरचा सुरुवातीचा संकेत असू शकतो. हे लक्षण बोलताना, खाताना किंवा मसालेदार पदार्थ खाताना अधिक जाणवू लागतं.
ओठांवर पांढरा, लाल किंवा तपकिरी डाग अचानक दिसत असले आणि तो जातही नसेल तर हेही गंभीर लक्षण आहे. रंग बदललेला भाग वेळेनुसार वाढत जातो.
ओठ अचानक सुजणं, लवचिकता कमी होणं किंवा आकार वाकडा दिसणं हेही कॅन्सरचे संकेत असू शकतात. सूर्यप्रकाशात जास्त वेळ राहणाऱ्या आणि धूम्रपान करणाऱ्यांमध्ये हे लक्षण सामान्यपणे दिसतं.
जास्त UV सूर्यकिरणांचा परिणाम (ड्राय लिप कॅन्सर)
धूम्रपान आणि तंबाखू (वेट लिप कॅन्सर)
जास्त प्रमाणात मद्यपान
सतत ओठ चावण्याची सवय
कमजोर रोगप्रतिकारक शक्ती
डॉक्टर सर्वप्रथम ओठ आणि तोंडाची शारीरिक तपासणी करतात. जर शंका आली तर बायोप्सी केली जाते. ज्यात पेशींचा छोटासा नमुना घेऊन तपासणी केली जाते. हाच कॅन्सर निश्चित करण्याचा खरा मार्ग आहे.
डिस्क्लेमर : वरील माहिती आम्ही फक्त वाचक-प्रेक्षकांना देत आहोत. आम्ही याचं समर्थन अथवा दावा करत नाही. कोणतेही उपचार, डाएट आणि औषधं तज्ज्ञांच्या सल्ल्यानंच घ्यावीत.
सकाळ+चे सदस्य व्हा
शॉपिंगसाठी 'सकाळ प्राईम डील्स'च्या भन्नाट ऑफर्स पाहण्यासाठी क्लिक करा.
Read Marathi news and watch Live TV. Breaking news from Maharashtra, India, Pune, Mumbai, Politics, Entertainment, Sports, Lifestyle at SaamTV. Get Live Marathi news on Mobile. Download the Saam Tv app for Android and IOS.