शार्क माशांबद्दल तुम्ही बरेच काही ऐकले असेल. शार्क मासा खूप मोठा असल्याने, तो भयानक देखील आहे. शार्क माशाचा थवा मोठ्या जहाजांवरही भारी पडू शकतो. पण तुम्हाला माहीत आहे का की शार्क माशाची अशी एक प्रजाती आहे जी मानवांपेक्षा 4-5 पट जास्त वर्षे जगू शकते. या प्रजातीचे नाव 'ग्रीनलँड शार्क' आहे. जी 400 वर्षे जगते. शास्त्रज्ञांच्या मते, हा पृथ्वीवरील सर्वात जास्त काळ जगणारा (पाठीचा कणा असलेला) प्राणी आहे. या शार्कचे वय शोधण्यासाठी शास्त्रज्ञांनी रेडिओ कार्बन डेटिंग तंत्रज्ञानाचा वापर केला आहे. शार्कच्या या प्रजातीमध्ये 28 माशांचे वय निश्चित झाले आहे. यामध्ये मादी शार्कचे वय सुमारे 400 वर्षे असल्याचे आढळून आले आहे. संशोधनात असे आढळून आले आहे की हा शार्क एका वर्षात फक्त एक सेंमी वाढू शकतो आणि 150 वर्षापर्यंत तो प्रजनन करण्यास सक्षम आहे. 'सायन्स' जर्नलमध्ये यावर एक अभ्यास प्रकाशित झाला आहे. (A fish that will live for 400 years)

संशोधन काय म्हणते

संशोधनात असे म्हटले गेले आहे की शार्क बद्दल असे म्हटले गेले होते की तो सर्वात जास्त काळ जगणारा प्राणी आहे. परंतु आता ही गोष्ट संशोधनातही समोर आली आहे. पूर्वी, पाठीचा कणा असलेल्या प्राण्यांमध्ये व्हेल माशाचे नाव नोंदवले गेले होते, ज्यांचे वय 211 वर्षांपर्यंत सांगितले गेले आहे. तथापि, जेव्हा पृथ्वीवर सापडणाऱ्या सर्व प्राण्यांमध्ये सर्वात जास्त काळ कोण जगू शकतो असा प्रश्न येतो, तेव्हा शार्क किंवा व्हेल मासा देखील मागे पडतो. पृथ्वीवर सर्वात जास्त जगणाऱ्या प्राण्याचे नाव आहे 'मिंग'. जो मोलस्क किंवा ऑयस्टरची प्रजाती आहे. पृथ्वीवर त्याचे वय 511 वर्षे असल्याचे सांगितले जाते. सर्व प्राण्यांची तुलना केली तर हा विक्रम आहे.

ग्रीनलँड शार्क एक आळशी मासा आहे.

ग्रीनलँड शार्क (Greenland Sharks) आकाराने प्रचंड आहे आणि लांबी 5 मीटर पर्यंत वाढू शकते. हा शार्क उत्तर अटलांटिक महासागरात आढळतो. थंड आणि अतिशय खोल खोलीत खूप हळू पोहताना दिसतो. त्यांची गती आणि वाढ खूप मंद असल्याने तो त्याची कमी उर्जा वापरतो. म्हणून तो अनेक वर्षे जिवंत राहतो. या शार्कवर बराच काळ संशोधन चालू होते, ज्यात आता त्याचे वय कळले आहे. शार्क किंवा दीर्घकाळ जगणाऱ्या माशांचे मृतदेह कडक दिसतात, पण ग्रीनलँड शार्कच्या बाबतीत असे नाही.

वय कसे शोधायचे

ग्रीनलँड शार्कचे शरीर अतिशय मऊ आहे, त्याच्या शरीराचा कोणताही भाग कठीण नाही. वय बहुतेकदा माशांच्या शरीराच्या किंवा त्यांच्या शेलच्या आधारावर निर्धारित केले जाते. शरीरावरील पट्टे पाहून वय ओळखले जाते. मासे जसजसे जुने होत जातात तसतसे त्याचे पट्टेही त्यानुसार होतात. ग्रीनलँड शार्कचे शरीर मऊ असल्याने आणि कोणतेही कठीण भाग दिसत नसल्याने ग्रीनलँड शार्कचे वय ठरवण्यासाठी इतर तंत्रांचा वापर करण्यात आला. यासाठी डोळ्यात आढळणाऱ्या प्रथिनांचा वापर करण्यात आला. ग्रीनलँड शार्कच्या डोळ्याचे लेन्स हे एका विशेष प्रकारच्या साहित्याने बनलेले आहेत. या सामग्रीमध्ये आढळणारी प्रथिने काढून कार्बन डेटिंग पद्धतीद्वारे वय निश्चित केले गेले आहे.

या शार्कच्या 28 प्रजाती

ग्रीनलँड शार्कच्या 28 प्रजाती आहेत. बहुतेक मरण पावल्या आहेत. याचे मुख्य कारण म्हणजे मासेमारांच्या जाळ्यात अडकणे. मच्छीमारांना हे मासे पकडता येत नाहीत, पण जाळ्यात अडकल्याने त्यांचा मृत्यू होतो. संशोधनात, 5 मीटर लांब शार्क सापडली जी सर्वात जुनी आहे आणि त्याचे आयुष्य 400 वर्षांपर्यंत असू शकते. जरी रेडिओकार्बन ही सर्वात अचूक पद्धत मानली जात नाही, तरी शास्त्रज्ञांची अपेक्षा आहे की ग्रीनलँड शार्क 400 वर्षांपेक्षा कमी वयाचे असेल.

Edited By: Pravin Dhamale