सागर आव्हाड, पुणे

कौटुंबिक वादांच्या अनेक उदाहरणांमध्ये न्यायालयीन लढती होताना आपण ऐकतो. मात्र, नुकत्याच घडलेल्या एका प्रकरणाने सर्वांचे लक्ष वेधून घेतले आहे. हडपसर परिसरातील एका सासूने आपल्या सुनेविरुद्ध केवळ घरगुती तंट्यांवरच नव्हे तर कुटुंबाच्या परंपरेशी जोडलेल्या देव्हाऱ्यातील देवाचे टाक आणि मूर्ती मिळाव्यात यासाठी न्यायालयाची धाव घेतली. न्यायालयाने या प्रकरणात सासूची बाजू ग्राह्य धरत तिला न्याय दिला आहे.

सासू आणि सून यांच्यातील वादाचा संबंध केवळ घरगुती भांडणांपुरता मर्यादित न राहता धार्मिक परंपरांपर्यंत गेला. सुनेच्या ताब्यात असलेल्या बंगल्यात पारंपरिक देव्हाऱ्यातील टाक व मूर्ती असल्याने, घटस्थापनेच्या निमित्ताने पूजा करण्याचा अधिकार आपल्याला मिळावा, अशी मागणी सासूने न्यायालयात केली.

प्रथमवर्ग न्यायदंडाधिकारी वाय. एस. कवडे यांनी दिलेल्या आदेशानुसार, सासूला घटस्थापनेच्या दिवशी देवाचे टाक व मूर्ती पूजेसाठी मिळतील. याशिवाय, सून राहात असलेल्या बंगल्यात सासू व पतीच्या वस्तू कशा प्रकारे हस्तांतरित केल्या जातील, याचे नियोजन दोन्ही पक्षांनी न्यायालयात सादर करावे, अशा सूचनाही दिल्या.

सासूने न्यायालयात दावा दाखल करताना सुनेवर गंभीर आरोप केले आहेत. सुनेने घरगुती भांडणाच्या पार्श्वभूमीवर पती व सासूला घराबाहेर काढून बंगला बळकावला असल्याचे सासूचे म्हणणे आहे. तसेच, सुनेच्या कथित शारीरिक आणि मानसिक छळामुळे कौटुंबिक हिंसाचारापासून संरक्षण मिळावे, अशी मागणीही सासूने केली.

महिलांचे संरक्षण कायदा 2005  अंतर्गत विविध कलमांचा आधार घेतला.कलम 19 (3) नुसार बंगल्यात सुरक्षित वास्तव्याचा अधिकार मिळावा.कलम 18 (अ) व (ड) नुसार सून प्रत्यक्ष वा फोनवरून धमक्या देऊ नये. या प्रकरणातील सुनावणीदरम्यान दोन्ही बाजूंकडून जोरदार युक्तिवाद झाला. सुनेच्या वकिलांनी सासूबाईंनी घरी येऊन घटस्थापना करावी,असा युक्तिवाद केला. मात्र, सासू मागील चाळीस वर्षांपासून देवाचे टाक व मूर्ती पूजत असल्याचा मुद्दा अॅड. जान्हवी भोसले व अॅड भालचंद्र धापटे यांनी मांडला. त्यावर न्यायालयाने सासूची बाजू मान्य करत तिला तात्पुरता न्याय दिला.

भारतीय समाजात देव्हाऱ्याचे स्थान केवळ धार्मिकच नाही तर भावनिक नात्यांशी जोडलेले आहे. त्यामुळे या प्रकरणाची चर्चा सर्वत्र रंगत असून, घरगुती वाद किती खोलवर जाऊ शकतात याचे हे उदाहरण ठरले आहे. सासूला देवाचे टाक व मूर्ती पूजेसाठी मिळण्याचा न्यायालयाचा आदेश तात्पुरता असला, तरी त्याने कौटुंबिक वादातील धार्मिक परंपरांचे महत्त्व अधोरेखित केले आहे. पुढील सुनावणीत या वादाचा अंतिम निकाल काय लागतो, याकडे सर्वांचे लक्ष लागले आहे. मात्र, सध्या तरी सासूला न्याय मिळाल्याने तिला घटस्थापनेच्या निमित्ताने परंपरा टिकवता येणार आहे.