Why Mahashivratri Celebrate : शिव हा या जगाचा आरंभ आणि अंत आहे. त्यांच्या श्री रुद्र रूपाची पृथ्वीवर सर्वाधिक पूजा केली जाते. महादेव संध्याकाळच्या प्रदोष वेळेतच विश्वाची निर्मिती आणि संहार करतात, अशी पौराणिक मान्यता आहे, म्हणून त्यांची पूजा केल्याचे फल केवळ प्रदोषकाळातच श्रेष्ठ मानले जाते.

शिवरात्री प्रत्येक महिन्याच्या कृष्ण पक्षातील चतुर्दशी तिथीला साजरी (Celebrate) केली जात असली तरी माघ महिन्यातील माघ कृष्ण चतुर्दशी तिथीला हिंदू समाजात महाशिवरात्र म्हणतात.

महाशिवरात्रीची कथा

महाशिवरात्रीच्या संदर्भात अनेक कथा पुराणात आढळतात, परंतु शिवपुराणात जे आहे ते असे आहे. चित्रभानू नावाचा एक शिकारी होता. जनावरे मारून तो आपल्या कुटुंबाचा (Family) उदरनिर्वाह करत असे. तो एका सावकाराचा कर्जबाजारी होता, पण त्याचे कर्ज (Loan) वेळेवर फेडू शकला नाही. संतापलेल्या सावकाराने शिकारीला शिवमठात कैद केले. योगायोगाने त्या दिवशी शिवरात्री होती, शिकारी ध्यान करत असताना शिवाशी संबंधित धार्मिक प्रवचन ऐकत राहिला.

शिवकथा ऐकून त्याची पापे कमी होऊ लागली. दुसऱ्या दिवशी सर्व कर्ज परत करू असे आश्वासन देऊन तो जंगलात शिकारीसाठी गेला. भक्ष्याच्या शोधात तो खूप दूर गेला. संध्याकाळ झाली पण त्याला शिकार सापडली नाही. तलावाच्या काठावर असलेल्या बेलच्या झाडावर चढून तो रात्री पाणी (Water) पिण्यासाठी येणाऱ्या प्राण्यांची वाट पाहू लागला.

बिल्वाच्या झाडाखाली एक शिवलिंग होते जे बिल्वच्या पानांनी झाकलेले होते, शिकारीला शिकार करण्यास काही सापडले नाही. दिवसभर प्रतीक्षा, तणाव आणि भूक-तहान व्याकुळ होऊन शिकारी बिल्वाची पाने उपटून खाली फेकून देतो, ते बिल्वपत्र शिवलिंगावर पडत राहिले. दिवसभर त्याने काहीही खाल्ले नाही. भूक आणि तहानने व्याकूळ झाल्याने त्यांचे उपवासही झाले आणि शिवलिंगावर बेलची पानेही चढवली गेली.

रात्रीच्या पूर्वार्धात एक गरोदर हरिण पाणी पिण्यासाठी तलावात पोहोचली. चित्रभानू धनुष्यबाण घेऊन तिला मारायला गेला तेवढ्यात हरिणी म्हणाली, 'मी गरोदर आहे, मी लवकरच जन्म देईन, तू एकाच वेळी दोन जीवांना मारशील, जे योग्य नाही, मी एका बाळाला जन्म देईन. लवकरच आपल्यासमोर सादर करेन.

शिकारीला दया आली, त्याने हरणाला जाऊ दिले आणि तणावात त्याने बेलपत्र खाली फेकत राहिला. त्यामुळे नकळत तो पहिल्या प्रहारच्या शिवपूजेचा लाभार्थी झाला. काही वेळाने तेथून दुसरे हरिण बाहेर आले. चित्रभानू त्याला मारणारच होते, की हरणाने नम्रपणे विनंती केली, हे शिकारी! मी माझ्या प्रियकराच्या शोधात भटकत आहे, मी माझ्या पतीला भेटेन आणि लवकरच तुझ्याकडे येईन. शिकारीने त्यालाही जाऊ दिले

अशा रीतीने शिवलिंगावर तणावाणे पडणारे बेलपत्र खाली फेकत राहिले. त्यावेळी रात्रीचा दुसरा प्रहर चालू होता, त्यामुळे नकळत या प्रहारातही बेलपत्र शिवलिंगावर चढले होते. काही वेळाने दुसरी हरिण आपल्या मुलांसह तलावाच्या काठावर पाणी प्यायला आली, तिला हरण मारण्याची इच्छा होताच ती हरिण म्हणाली,

'हे शिकारी! यावेळी मला मारू नका, मी या मुलांना त्यांच्या वडिलांच्या ताब्यात देऊन परत येईन. हरिणीचा पवित्र आवाज ऐकून शिकारीलाही तिची दया आली. त्याने त्या हरिणीलाही सोडून दिले. शिकार नसताना आणि भूक आणि तहानने व्याकूळ झालेला शिकारी नकळत वेलीच्या झाडावर बसलेली बेलपत्राची पाने तोडून खाली फेकत राहिला.

शिकारीने तणावात अनेक बेलाची पाने खाली फेकून, असंख्य बेलाची पाने शिवलिंगावर चढली गेली. सकाळी त्याच वाटेने एक हरीण आले. शिकारीला मारण्याची इच्छा होताच तोही करुणामय स्वरात म्हणाला, हे शिकारी! माझ्यासमोर येणारी तीन हरणे आणि मुले तू मारली नाही तर मलाही मारून टाक म्हणजे त्यांच्या वियोगाचे दुःख मला सहन करावे लागू नये, मी त्या हरणांचा पती आहे.

जर तुम्ही त्याला जीवन दिले असेल तर मला आयुष्यातील काही क्षण द्या, मी त्याला भेटेन आणि तुमच्यासमोर हजर होईल. शिकारीने त्या हरणालाही सोडून दिले. पहाटे उपवास, रात्र जागरण आणि नकळत शिवलिंगावर बेलपत्र चढणे यामुळे शिकारीचे हृदय अहिंसक झाले. त्याच्यात शिवभक्ती जागृत होऊ लागली. थोड्या वेळाने हरिण आपल्या कुटुंबासह शिकारीसमोर हजर झाले.

अशा प्रकारे रात्रीच्या चार तासांत शिवाची आराधना करून त्यांनी शिवलोकाची प्राप्ती केली. त्यामुळे भोलेनाथाची पूजा कोणत्याही स्थितीत केली तरी त्याचे फळ निश्चितच मिळते, हेही अंतिम सत्य आहे. यंदाची महाशिवरात्र १८ फेब्रुवारीला साजरी होणार आहे, त्यामुळे ओम नमः शिवाय चा जप करून शिवलिंगावर बेलपत्र अर्पण केल्याने सर्व दु:ख, दारिद्र्य नाहीसे होऊन शिवाचा आशीर्वाद प्राप्त होतो. भांग, धतुरा, बेलपत्र आणि उसाचा रस, मध, दूध, दही, तूप, पंचामृत गंगाजल, साखर किंवा मिश्रित दूध यांचे पूजन किंवा अर्पण केल्याने सर्व मनोकामना पूर्ण होतात, बंधनातून मुक्त होते.