Angarki Sankashti Chaturthi 2023 : संकष्टी चतुर्थीचे व्रत मंगळवार, 10 जानेवारी, माघ महिन्याच्या कृष्ण पक्षातील चतुर्थी तिथीला पाळले जाणार आहे. मंगळवारी पडल्यामुळे याला अंगारकी चतुर्थी आणि लंबोदर संकष्टी चतुर्थी असेही म्हणतात.

सनातन धर्मात, विशेषत: चतुर्थी तिथी श्री गणेशाच्या उपासनेसाठी समर्पित आहे. शुक्ल पक्षात येणाऱ्या चतुर्थीला विनायक चतुर्थी आणि कृष्ण पक्षात येणाऱ्या चतुर्थीला संकष्टी चतुर्थी म्हणतात. म्हणूनच प्रत्येक महिन्याच्या दोन्ही चतुर्थी गणपतीच्या पूजेसाठी उत्तम आहेत.

यावेळी संकष्टी चतुर्थीचे व्रत मंगळवार, 10 जानेवारी, माघ महिन्याच्या कृष्ण पक्षातील चतुर्थी तिथीला पाळले जाणार आहे. मंगळवारी पडल्यामुळे याला अंगारकी चतुर्थी आणि लंबोदर संकष्टी चतुर्थी असेही म्हणतात. लोकभाषेत याला 'माघी चौथ' किंवा 'तिळकुटा चौथ' म्हणतात.

महत्त्व -

हिंदू धर्मात संकष्टी चतुर्थीचे स्वतःचे वेगळे महत्त्व आहे. असे मानले जाते की या दिवशी श्रीगणेशाची आणि चौथ मातेची पूजा केल्याने भक्तांचे सर्व संकट दूर होतात.गणेशाचा आशीर्वाद मिळवण्यासाठी हे व्रत कोणीही पाळू शकतो, परंतु बहुतांश विवाहित महिला कुटुंबासह हा व्रत पाळतात.

आनंद आणि समृद्धीसाठी.ज्यांना शनि सती आणि धैयाचा त्रास आहे त्यांनी हे व्रत पाळावे.ज्यांना धनसंपत्तीची इच्छा आहे त्यांनी हिरव्या रंगाच्या गणेशाची पूजा करावी आणि जे आजारी आहेत त्यांनी लाल रंगाच्या गणेशाची पूजा करावी.हो त्या मातांनी या दिवशी उपवास करून गणेशाची पूजा करावी. .

चर्चने अधिकृतपणे ठरवलेली सार्वजनिक प्रार्थना व पूजाविधी -

या दिवशी स्नान करून श्रीगणेशाचे ध्यान करताना 'मम वर्तमान-गामी-सकलनिवरणपुर्वाक-सकल-अभिष्टसिद्धये गणेश चतुर्थीव्रतमहान करिष्ये' या ओळींनी उपवासाचे व्रत करावे. संध्याकाळी लाकडी फरशीवर लाल कपडा पसरून मातीपासून बनवलेल्या गणेशाचे आणि चौथ्या मातेचे चित्र बसवावे.

पूजा करण्यापूर्वी तुमचे तोंड पूर्व किंवा उत्तर दिशेकडे असावे हे लक्षात ठेवा. रोळी, मोळी, अक्षत, फळे, फुले इत्यादी भक्तीभावाने अर्पण करा. गणेशजींना आणि चौथ मातेला प्रसन्न करण्यासाठी तीळ आणि गुळाचा तिळकुटाचा नैवेद्य दाखवावा आणि आरती करावी.

चंद्रोदयाच्या वेळी तांब्याच्या भांड्यात शुद्ध पाणी भरून त्यात लाल चंदन, कुश, फुले, अक्षत इत्यादी टाकून चंद्राला अर्घ्य द्यावे असे म्हणताना - 'आकाशाचा माणिक्य चंद्र! दक्ष कन्या रोहिणीच्या प्रिये !गणेशाचे प्रतिबिंब !मी दिलेले हे अर्घ्य तू स्वीकार. हे दिव्य आणि पापनाशक अर्घ्य चंद्राला अर्पण करून गणेशजींची कथा ऐका किंवा पाठ करा. या तिथीला भालचंद्र नावाने गणेशजींची पूजाही केली जाते.

शुभ वेळ -

हिंदू कॅलेंडरनुसार, संकष्टी चतुर्थी 10 जानेवारी रोजी सकाळी 12.09 वाजता सुरू होईल आणि 11 जानेवारी रोजी पहाटे 2.31 वाजता समाप्त होईल. रात्री चंद्राला अर्घ्य दिल्यानंतर हे व्रत उघडले जाते, त्यामुळे हे व्रत 10 जानेवारीलाच पाळले जाईल.

चंद्र उदय -

10 जानेवारीला चंद्रोदयाची वेळ रात्री 8.41 वाजता आहे.