डेन्मार्कमध्ये समुद्राखाली तब्बल ८,५०० वर्षांपूर्वीचे एक शहर सापडलं आहे. शेवटच्या हिमयुगानंतर बर्फाचे प्रचंड थर वितळले आणि समुद्राची पातळी वाढल्याने हे छोटं शहर पाण्याखाली गेले. या प्राचीन वसतीस्थानाला कधी कधी “स्टोन एज अटलांटिस” असंही म्हटलं जातं. हे डेन्मार्कच्या आरहूस उपसागरात आढळलं आहे.

पुरातत्त्वज्ञांनी सुमारे ४३० चौरस फूट क्षेत्रात उत्खनन केल्यानंतर असता दगडी हत्यारं, बाणांचे टोक, प्राण्यांच्या हाडांचे तुकडे आणि लाकडाचा एक भाग मिळाला. संशोधकांच्या मते, हा लाकडाचा तुकडा एक साधन असू शकतो. या वस्तू सिद्ध करतात की या ठिकाणी लोक वास्तव करत होते आणि त्यांनी व्यवस्थित जीवनशैली निर्माण केली होती.

पाण्याखालील पुरातत्त्वज्ञ पीटर मो एस्त्रुप यांनी सांगितलं की, हे ठिकाण म्हणजे एक 'टाइम कॅप्सूल' आहे. कारण ते ऑक्सिजनशिवाय पाण्याखाली असल्याने सर्व वस्तू आजही उत्तम स्थितीत टिकून राहिल्या आहेत. जणू या ठिकाणी वेळच थांबून गेली आहे.

शास्त्रज्ञांचं म्हणणं काय आहे?

शास्त्रज्ञांना विश्वास आहे की, समुद्र अजूनही मेसोलिथिक काळातील अनेक गुपितं दडवून ठेवत आहे. ते पुढे मासेमारीसाठी वापरली जाणारी साधनं, हरपून आणि इतर वस्तू शोधण्याची अपेक्षा करत आहेत. यामुळे त्या काळातील लोक कशी जगली, काय खात होती आणि बदलत्या निसर्गाशी त्यांनी कशी जुळवून घेतली हे समजून घेता येईल.

ही शोधमोहीम तब्बल ६ वर्षांची असून तिच्यावर १५.५ दशलक्ष डॉलर्स खर्च केले जात आहेत. या प्रकल्पाअंतर्गत बाल्टिक आणि नॉर्थ सीच्या तळाशी दडलेली स्टोन एज वसाहती शोधल्या जात आहेत. या उन्हाळ्यात संशोधकांनी आरहूसजवळ २६ फूट पाण्याखाली जाऊन विशेष पाण्याखालील व्हॅक्यूमच्या साहाय्याने पुरावशेष गोळा केले. त्यांनी प्रत्येक तुकडा काळजीपूर्वक स्कॅन करून एकत्र जोडला ज्यातून त्याठिकाणी राहणाऱ्या लोकांच्या जीवनाचा अंदाज लावला.

आता पुढील टप्प्यात शास्त्रज्ञ नॉर्थ सीतील अजून दोन स्थळांवर उत्खनन करणार आहेत. मात्र ते अधिक कठीण ठरणार आहे. कारण त्या भागातील समुद्राच्या स्थिती वेगळ्या आहेत. संशोधकांच्या मते, या प्राचीन वसाहतींचा अभ्यास केल्याने माणसाने समुद्राची पातळी वाढत असताना आणि किनारे बदलत असताना कशी जुळवाजुळव केली हे समजू शकते.