Navratri Food : उपवास म्हटलं की, प्रत्येक पदार्थात हे शेंगदाणे आलेच. साबुदाण्याची खिचडी, शेंगदाण्याची आमटी, शेंगदाण्याची लाडू किंवा उपवासाचा चिवडा या पदार्थांना शेंगदाण्याशिवाय चव नाही.

शेंगदाणे हे प्रथिने, फॅट आणि अनेक पोषकतत्वांनी भरलेला आहे. शेंगदाण्यामध्ये जीवनसत्त्व व खनिजांचा साठा पुरेशा प्रमाणात आढळतो. बाजारात किंवा प्रवासात मिळणारा मधुर, कुरकुरीत आणि ओठ स्माकिंग शेंगदाण्यांनी भरलेल्या वाडग्याला कुणीही नाही म्हणत नाही. पावसाळ्यात आपण सर्वजण 'मूंगफली' सहज खातो कारण तो भारतात लोकप्रिय आहे. शेंगदाण्याचे फायदे व तोटे कसे होतात हे जाणून घेऊया

१. मध्यम प्रमाणात शेंगदाणे खाल्ल्याने 'वाईट' कोलेस्ट्रॉल कमी होते आणि शरीरातील 'चांगले' कोलेस्ट्रॉल वाढते, जे हृदयाचे आरोग्य सुधारते असे म्हटले जाते. शिवाय, अनेक अभ्यासांनी असे सुचवले आहे की शेंगदाण्यामध्ये शरीरातील रक्तदाब पातळी कमी करण्याची क्षमता आहे. मोनोअनसॅच्युरेटेड फॅट्स, फायबर आणि प्रथिने भरपूर असल्याने, शेंगदाणे हृदयासाठी चांगले असल्याचे म्हटले जाते.

२. मधुमेहाच्या बाबतीत, शेंगदाणे हे आरोग्यदायी स्नॅकिंग पर्याय असल्याचे म्हटले जाते. हे पोषक तत्वांनी परिपूर्ण आहे आणि त्यात अस्वास्थ्यकर चरबीचे प्रमाण नसते, ज्यामुळे रक्तातील साखरेचे प्रमाण नियंत्रणात राहते. याव्यतिरिक्त, शेंगदाण्यामध्ये मॅग्नेशियम देखील असते, जे शरीरातील इन्सुलिन प्रतिसादांचे नियमन करण्यास मदत करते. इन्सुलिन रक्तातील साखरेला शरीराच्या पेशींमध्ये प्रवेश करण्यास मदत करते त्यामुळे तिचे ऊर्जेत रूपांतर होऊ शकते.

३. तसेच शेंगदाण्यातील गुणधर्मामुळे शरीरातील पेशींमध्ये जळजळ आणि मुक्त रॅडिकल्सशी लढण्यास मदत करतो. अभ्यासातून असे दिसून आले आहे की, शेंगदाणे खाल्ल्याने कर्करोगाचा धोका टाळता येतो किंवा कमी होतो. त्यात प्रथिने, जीवनसत्त्व (Vitamins) ई भरपूर प्रमाणात असते आणि हे रेझवेराट्रोल, आणखी एक पॉलीफेनॉलिक अँटिऑक्सिडंटचा उत्कृष्ट स्त्रोत आहे, ज्यामुळे कर्करोगाचा धोका कमी होतो.

४. शेंगदाणे वजन कमी करण्यासाठी अनुकूल स्नॅक्स आहेत ज्यात उच्च प्रथिने आणि फायबर सामग्री आहे. हे दोन्ही पोषक वजन नियंत्रणासाठी प्रभावी आहेत. ऊर्जा वाढवण्यास मदत करते, तर शरीरातील तृप्तिचे स्तर वाढवते, अस्वास्थ्यकर, कॅलरी-युक्त निर्माण करते

५. हा अत्यंत पौष्टिक आणि स्वादिष्ट शेंगदाणा आरोग्यासाठी (Health) उत्तम असला तरी, त्याचे जास्त प्रमाणात सेवन केल्याने दुष्परिणाम होऊ शकतात. लोह, झिंक, मॅंगनीज आणि कॅल्शियम यांसारख्या इतर खनिजांचे शोषण रोखण्यापासून, तुमचे वजन कमी करण्याचे उद्दिष्ट नष्ट करण्यापासून, पाचक समस्या निर्माण करण्यापर्यंत, जास्त प्रमाणात शेंगदाणे खाणे तुमच्या आरोग्यासाठी वाईट असू शकते.

शिवाय, ज्यांना शेंगदाण्यांची ऍलर्जी आहे त्यांनी कोणत्याही परिस्थितीत ते खाणे टाळावे. लक्षणांमध्ये असे दिसून आले आहे की, वाहणारे नाक, घसा खवखवणे, त्वचेच्या समस्या, पचन समस्या, श्वास लागणे आणि बरेच काही.

तज्ज्ञांनी ४२ ग्रॅम म्हणजेच सुमारे १६ शेंगदाणे दिवसातून खाण्याची शिफारस केली आहे. काही जण एका दिवसात मूठभर शेंगदाणे खाण्याचा सल्ला देतात, विशेषत: जेव्हा भूकेची तीव्र वेदना होत असते आणि तुम्हाला वजन वाढवण्याच्या त्रासात भर पाडण्यासाठी त्याचे सेवन करु शकतात.

डिस्क्लेमर: सदर लेख फक्त सामान्य माहितीसाठी आहे. अधिक तपशीलांसाठी नेहमी आपल्या डॉक्टरांशी संपर्क साधा.