Mental Stress : अभ्यास, करिअर आणि इतरांपेक्षा पुढे जाण्यासाठी युवक रात्रंदिवस प्रयत्न करत असतात. परिणाम म्हणजे नैराश्य, चिंता. ही समस्या एवढी वाढली आहे की, दर दुसऱ्या दिवशी तुम्हाला कुठेतरी तणाव कमी करण्याच्या टिप्स सापडतील.

पण ते कितपत परिणामकारक होतील, याची खात्री देऊ शकत नाही. परंतु जागतिक स्तरावर प्रसिद्ध विद्यापीठाच्या संशोधनातून असे दिसून आले आहे की, जर तुम्ही तुमचे मन कोणत्याही प्रकारच्या गेमिंगमध्ये गुंतवले तर ते नैराश्य आणि चिंता या समस्या कमी करू शकते.

संशोधन (research on gaming for depression and anxiety)

केंब्रिज युनिव्हर्सिटीच्या बीजे सायकोलॉजी जर्नलमध्ये तरुणांमधील नैराश्य आणि चिंता कमी करण्यावर खेळाचे परिणाम तपासणारा एक शोधनिबंध प्रकाशित झाला. 2020 मध्ये, ख्रिस्तोफर टाउनसेंड, क्लारा हम्पस्टन, जॅक रॉजर्स या संशोधकांच्या टीमने 12-25 वर्षे वयोगटातील तरुणांमधील नैराश्य किंवा चिंता यांच्या उपचारांसाठी गेमिंग हस्तक्षेपाच्या परिणामांचा पद्धतशीर अभ्यास केला.

त्याचे निष्कर्ष असे सूचित करतात की गेमिंगमुळे नैराश्य आणि राग किंवा चिंता कमी होऊ शकते. वर्ल्ड हेल्थ ऑर्गनायझेशनच्या वर्ल्ड मेंटल हेल्थ इंटरनॅशनल कॉलेजच्या विद्यार्थी प्रकल्पाचे निष्कर्षही हेच सूचित करतात. कॉलेजच्या पहिल्या वर्षातच चिंता आणि नैराश्याने ग्रस्त असलेले विद्यार्थी जेव्हा खेळात गुंतले तेव्हा त्यांच्यात सकारात्मक बदल दिसून आले.

मानसिक आरोग्यामध्ये गेमिंगचा वापर (Gaming for mental health)

आजकाल गेमिंग म्हणजे व्हिडिओ गेम्स. परंतु येथे गेमिंगमध्ये व्हिडिओ गेम्स तसेच मैदानी खेळ आणि इनडोअर गेम्सचा समावेश होतो. तरुणांच्या जीवनात गेमिंगची लोकप्रियता, पोहोच आणि प्रासंगिकता जास्त आहे. त्यामुळे मानसिक आरोग्य समस्यांसाठी हा एक आशादायक उपचार आहे. UK मधील 12-15 वयोगटातील 81% मुले दर आठवड्याला 11 तासांपेक्षा जास्त वेळ गेम खेळतात. मैदानी खेळांव्यतिरिक्त ते कन्सोल, स्मार्टफोन, टॅब्लेट यांसारख्या गॅझेटवर देखील खेळतात.

लहान मुले आणि तरुण एकल गेम, मल्टीप्लेअर गेम, स्पर्धात्मक गेम, स्ट्रॅटेजी गेम, ई-स्पोर्ट्स देखील वापरतात. संशोधनात गेमिंग हस्तक्षेप मोजण्यासाठी तीन प्रकारच्या खेळांचा समावेश आहे. पहिला व्यायाम खेळ आहे. या खेळात व्यायामाच्या स्वरूपात शारीरिक श्रमाचा समावेश होतो. दुसरा व्हिडिओ गेम आहे, जे त्रि-आयामी वातावरणाचे संगणक-निर्मित सिम्युलेशन वापरतात.

तिसरा आणि मुख्य CBT-आधारित गेम, ज्यामध्ये संज्ञानात्मक थेरपीची तत्त्वे वापरणारे गेम समाविष्ट आहेत. या कोड्यात तर्कशक्ती महत्त्वाची आहे. या व्यतिरिक्त, एक मनोरंजक खेळ जो खेळाडूला आनंदाची भावना देण्याच्या उद्देशाने खेळला जातो आणि शिकण्यास मदत करतो. हे सर्व खेळ चिंता आणि नैराश्याशी लढण्यासाठी उपयुक्त ठरले.

कोणत्या प्रकारच्या खेळांमुळे मानसिक आरोग्याला फायदा होतो

मानसिक आरोग्यावर (Health) उपचार म्हणून गेमिंगचा वापर करून आणखी 12 अभ्यास झाले आहेत. सर्व अभ्यासात असे आढळून आले आहे की, गेमिंग मोठ्या अडथळ्यांवर मात करण्यास मदत करू शकते. उपचारासाठी प्रवेश नसताना, प्रदीर्घ प्रतीक्षा कालावधी आणि उपचारांमध्ये व्यस्त राहण्याची प्रेरणा नसताना याचा प्रयत्न केला जाऊ शकतो. गेमिंग जवळजवळ नेहमीच प्रवेशयोग्य असू शकते, कारण ते विनामूल्य आहे.

तर्कशुद्ध खेळ नैराश्य आणि चिंता दूर करण्यासाठी प्रभावी आहेत

अभ्यासात असे दिसून आले की, ज्या खेळासाठी अधिक नेतृत्व कौशल्य आवश्यक आहे तो अधिक प्रभावी ठरला. रोल-प्लेइंग आणि इतर प्रकारच्या स्ट्रॅटेजी गेम्सने समस्या सोडवण्याची कौशल्ये मजबूत करण्यात मदत केली. कोणताही खेळ जो तुम्हाला खूप विचार करायला लावतो किंवा वाद घालतो तो नैराश्य आणि चिंता दूर करण्याचा उत्तम मार्ग आहे.

बुद्धिबळ, पत्ते किंवा बॅडमिंटन, टेनिस किंवा फुटबॉल (Football) यांसारखे कोणतेही मैदानी खेळ ज्यामध्ये तुम्हाला तुमची नेतृत्व क्षमता दाखवण्यासाठी धोरण आखावे लागते ते नैराश्य आणि चिंता दूर करण्यासाठी प्रभावी ठरतील.