पॉलीसिस्टिक ओव्हरी सिंड्रोम (PCOS) ही एक समस्या आहे ज्यामुळे पुरुषी हार्मोन (X) एंड्रोजन जास्त प्रमाणात तयार होऊ लागतो. आणि प्रोजेस्टेरॉनचे प्रमाण कमी होते. हे शरीरातील संप्रेरकांशी (शरीरातील प्रमुख क्रिया नियमित करणारी रसायने होत) संबंधित कार्यांमध्ये अडथळा आणते. असे मानले जाते की दर 10 पैकी 1 महिला पीसीओएसच्या समस्येने ग्रस्त आहे.
PCOS मुळे होणारे हार्मोनल असंतुलन मेंदूच्या ट्रान्समीटरवर परिणाम होतो. त्यामुळे मूडस्विंग, चिडचिड आणि महिला (Women) जास्त चिंताग्रस्त होतात. ओव्हुलेशन नंतर फॉलिकल डेव्हलपमेंटमध्ये अडचण आल्याने गर्भधारणा होण्याची क्षमता नाहीशी होते. जी पीसीओएसने ग्रस्त असलेल्या महिलांसाठी एक वेगळी पातळी आहे. त्यामुळे डॉक्टरांनी रुग्णाला शारीरिक सोबतच मानसिक आधार देणे आणि त्यांच्याशी लढण्याचे मार्ग सांगणे आवश्यक आहे. तणावाची कारणे कोणती?
शरीराच्या आकाराची चिंता
PCOS मुळे वाढत्या लठ्ठपणामुळे महिला खूप तणावाखाली असतात. यासोबतच हर्सुटिझम (असामान्य केसांची वाढ) आणि पुरळ यामुळेही हा ताण वाढतो. हार्मोनल (Hormonal) असंतुलनामुळे मूड स्विंग्सचाही मानसिक आरोग्यावर परिणाम होतो.
खाणे विकार (Eating Disorder)
लठ्ठपणा (Obesity) आणि स्वतःच्या शरीरावर आत्मविश्वास नसणे यामुळे खाण्याचे विकार (ED) होऊ शकतात . PCOS ग्रस्तांमध्ये खाण्याच्या विकारांची प्रकरणे मोठ्या प्रमाणात दिसून आली आहेत.
नकारात्मकता
PCOS मुळे ग्रस्त महिलांना भावनिक अस्थिरतेची अधिक शक्यता असते आणि त्यांच्या भावनांवर नियंत्रण ठेवण्यात अधिक अडचणी येऊ शकतात. संशोधनात असे दिसून आले आहे की ज्यांना PCOS नाही त्यांच्या तुलनेत, ग्रस्त महिलांमध्ये नैराश्याची लक्षणे तीनपट जास्त असतात.
मानसिकदृष्ट्या निरोगी कसे राहायचे
डॉ. सोनू तलवार, फर्टिलिटी स्पेशालिस्ट, नोव्हा आयव्हीएफ फर्टिलिटी यांनी सांगितले की, मानसिक आरोग्याशी संबंधित समस्यांवर मात करण्यासाठी अनेक पद्धतींचा अवलंब केला जातो. भावना नियंत्रणाची पद्धत सर्वात महत्वाची आहे. यात भावना ओळखणे, या भावना कशा उद्भवतात हे शोधण्याचा प्रयत्न करणे आणि नंतर त्यावर कार्य करणे समाविष्ट आहे. तुमच्या भावना लिहिण्याची सवय ठेवा, यासाठी जर्नल ठेवणे हे नमुने आणि ट्रिगर ओळखण्यात मदत करू शकते.
ध्यानधारणा आणि माइंडफुलनेस यांसारख्या तणाव-कमी करणार्‍या अॅक्टिव्हिटीचा सराव केल्याने बर्‍याच प्रमाणात आराम मिळू शकतो.
यासोबतच जीवनशैलीतील बदल जसे की नियमित व्यायाम, संतुलित आहार आणि चांगली झोप याही खूप महत्त्वाच्या गोष्टी आहेत.
PCOS शारीरिक आणि मानसिक दृष्ट्या नियंत्रित करणे महत्वाचे आहे. आवश्यक उपाय आणि आरोग्यदायी सवयींचा अवलंब करून, PCOS ग्रस्त कोणताही रुग्ण आनंदी आणि निरोगी जीवन जगू शकतो.
Read Marathi news and watch Live TV. Breaking news from Maharashtra, India, Pune, Mumbai, Politics, Entertainment, Sports, Lifestyle at SaamTV. Get Live Marathi news on Mobile. Download the Saam Tv app for Android and IOS.