How long a human can survive without kidneys : बिहारमधील मुझफ्फरपूरमध्ये डॉक्टरने एका महिला रुग्णाच्या दोन्ही किडन्या काढून पळ काढल्याची घटना समोर आली आहे. रुग्ण सुनीता गेल्या चार महिन्यांपासून किडनीशिवाय आयुष्य जगत आहे.

सुनीता यांचे दर दोन दिवसांनी डायलिसिस केले जात असल्याने ती जिवंत आहे. या बातमीने मनात प्रश्न निर्माण होतो की किडनीशिवाय माणूस जगू शकतो का आणि जर हो तर किती दिवस?

1. किडनीशिवाय जीवन

जगात असे अनेक लोक आहेत जे केवळ एका किडनीवर जिवंत आहेत. ऑस्ट्रेलियास्थित किडनी हेल्थ ऑर्गनायझेशननुसार, प्रत्येक 750 लोकांपैकी एक व्यक्ती फक्त एक मूत्रपिंड घेऊन जन्माला येते. अनेक वेळा एखाद्या आजारामुळे (Disease) व्यक्तीची किडनीही निकामी होते. अशा स्थितीत माणसाची एकच किडनी रक्त शुद्ध करण्याचे काम करते. पण जर एखाद्या व्यक्तीला एकही किडनी नसेल तर उपचाराशिवाय त्याला जगणे शक्य नसते.

किडनी आपले रक्त स्वच्छ (Clean) करते आणि जर तीने काम करणे बंद केले तर परिस्थिती खूप गंभीर होते. एखाद्या व्यक्तीच्या दोन्ही मूत्रपिंड काढून टाकल्यास डायलिसिसशिवाय तो जगू शकत नाही. त्याला आठवड्यातून तीन दिवस डायलिसिस करावे लागते.

2. एखादी व्यक्ती किडनीशिवाय किती काळ जगू शकते

किडनी डायलिसिसशिवाय मानवी शरीर डायलिसिस कसे स्वीकारत आहे यावर व्यक्तीचे आयुष्य अवलंबून असते. डायलिसिसवर एखादी व्यक्ती वर्षे किंवा दशके जगू शकते. त्यासाठी त्याला दर दोन दिवसांनी डायलिसिस करावे लागते. योग्य मॅचच्या किडनीसाठी वर्षानुवर्षे वाट पाहणारे आणि डायलिसिसच्या मदतीने जिवंत असलेले अनेक लोक आहेत.

3. किडनी प्रत्यारोपणासाठी हजारो लोक रांगेत

सुनीताच्या बाबतीत, तिच्या पतीची किडनी तिची किडनी जुळू शकलेली नाही. तिच्यावर सध्या मुझफ्फरपूरच्या एसके मेडिकल कॉलेजमध्ये उपचार सुरू आहेत. अनेक लोक त्यांना त्यांची किडनी दान करण्यासाठी येथे आले होते, पण जुळत नसल्याने त्यांचे प्रत्यारोपण होऊ शकले नाही.

किडनी प्रत्यारोपणासाठी दात्याचा आणि रुग्णाचा रक्तगट जुळणे आवश्यक आहे. यानंतर, दात्याचे आणि रुग्णाचे टिश्यू मॅच केले जाते. किडनी प्रत्यारोपण तेव्हाच केले जाते जेव्हा दोन्ही योग्य जुळतात. मात्र, यानंतरही त्या व्यक्तीचे शरीर किडनी नाकारण्याची शक्यता असते, त्यामुळे त्याला एक वर्ष नियमित तपासणी करावी लागते. पहिले तीन महिने अत्यंत नाजूक असतात ज्यात व्यक्तीचे शरीर किडनी नाकारण्याची शक्यता असते. एक वर्षानंतर, मूत्रपिंड प्रत्यारोपण यशस्वी मानले जाते कारण ते नाकारण्याची केवळ 10 टक्के शक्यता वाचतात.

4. किडनी (Kidney) प्रत्यारोपणानंतर काळजी घ्या

जर एखाद्या व्यक्तीचे मूत्रपिंड प्रत्यारोपण झाले असेल, तर त्याला त्याच्या जीवनशैलीत धूम्रपान सोडणे, वजन कमी करणे आणि चांगला आहार (Food) घेणे यासारखे अनेक महत्त्वाचे बदल करावे लागतील.