भारतात पशुसंवर्धन आणि दुग्धोद्योग हे करोडो लोकांच्या उपजीविकेचे मुख्य साधन आहे, परंतु प्राण्यांच्या आरोग्याकडे आवश्यक तेवढे लक्ष दिले जात नाही. सरकारने आता या दिशेने मोठे पाऊल उचलले आहे. जनऔषधी केंद्रांच्या धर्तीवर देशभरात “पशुवैद्यकीय औषध केंद्रे” उघडली जातील. तेथे प्राण्यांसाठी स्वस्त जेनेरिक औषधे उपलब्ध करून दिली जाणार आहेत. या उपक्रमाचा उद्देश पशुपालकांना मदत करणे आणि गुरांचे आरोग्य सुधारणे हा आहे.

सरकारच्या या नव्या योजनेचा लाभ कसा फायदा होईल, हे जाणून घेऊ. ही योजना प्रधानमंत्री भारतीय जनऔषधी केंद्रांसारखी (PMBJK) असणार आहे. येथे माणसांप्रमाणे परवडणारी आणि दर्जेदार जेनेरिक औषधे उपलब्ध करून देण्यात येणार आहेत. जेनेरिक औषधांव्यतिरिक्त, पारंपारिक वैद्यकीय प्रणालीवर आधारित एथनोव्हेटेरिनरी औषध देखील पशुवैद्यकीय औषध केंद्रांवर उपलब्ध असणार आहेत.

ही योजना केंद्र सरकारच्या पशुधन आरोग्य आणि रोग नियंत्रण कार्यक्रमाचा (LHDCP) भाग आहे. या योजनेला पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या अध्यक्षतेखाली केंद्रीय मंत्रिमंडळाने मान्यता दिलीय.२०१९ च्या २० व्या पशुधन गणनेनुसार, भारतातील एकूण पशुधनाची लोकसंख्या ५३.५७ कोटी आहे. यामध्ये ३०.२७ कोटी गोवंश (गाय, म्हैस, मिथुन आणि याक) चा समावेश आहे. जनावरांचे आरोग्य सुधारण्यासाठी पशुवैद्यकीय केंद्रे महत्त्वाची भूमिका बजावतील असा विश्वास सरकारकडून व्यक्त करण्यात येत आहे.

सहकारी संस्था आणि प्रधानमंत्री किसान समृद्धी केंद्रे (PMKSK) पशु औषध केंद्रे चालवली जातील. पशुपालकांना सुरळीतपणे औषधे मिळावीत यासाठी शासन लवकरच ही केंद्रे चालवण्यासाठी मार्गदर्शक सूचना जारी केली जाणार आहेत. आधुनिक जेनेरिक औषधांसोबतच पारंपरिक वैद्यकीय पद्धतींवर आधारित औषधेही या केंद्रांवर उपलब्ध असणार आहेत.

नॅशनल डेअरी डेव्हलपमेंट बोर्ड (NDDB) ने अनेक रोगांसाठी एथनोव्हेटेरिनरी फॉर्म्युलेशन विकसित केले आहे ज्याचा उपयोग FMD तोंडातील फोड, FMD पायाचे फोड/घव, ताप, अतिसार, सूज आणि अपचन आणि कृमी यांसारख्या गुरांच्या समस्यांवर उपचार करण्यासाठी केला जाणार आहे.