Chhatrapati Shambhaji Maharaj Award : फडणवीस सरकारचा मोठा निर्णय "छत्रपती संभाजी महाराज महाराष्ट्र प्रेरणा गीत" पुरस्कार जाहीर

सांस्कृतिक कार्य मंत्री ॲड. आशिष शेलार यांनी फ्रान्सच्या मार्सेलिस समुद्र किनाऱ्यावरून घोषणा केली की, यावर्षीपासून "महाराष्ट्र प्रेरणा गीत पुरस्कार" दिला जाणार आहे. या पुरस्काराचा पहिला लाभार्थी म्हणून स्वातंत्र्यवीर विनायक दामोदर सावरकर यांच्या "अनादी मी अनंत मी.." या गीताला हा प्रतिष्ठित पुरस्कार दिला जाणार आहे. या पुरस्काराची संकल्पना छत्रपती संभाजी महाराज यांच्या नावाने ठेवण्यात आली आहे, आणि हा पुरस्कार कवी मनाचे महान योध्दे म्हणून ओळखले जाणारे छत्रपती संभाजी महाराज यांच्या योगदानाची प्रेरणा म्हणून दिला जाणार आहे.

महाराष्ट्र शासनाने आपल्या सांस्कृतिक कार्य विभागातर्फे दरवर्षी "छत्रपती संभाजी महाराज महाराष्ट्र प्रेरणा गीत" पुरस्कार सुरू करण्याची घोषणा केली आहे. या पुरस्कारात एका प्रेरणा गीताला गौरविण्यात येणार आहे. या पुरस्काराचे स्वरूप 2 लाख रुपये रोख रक्कम आणि एक स्मृतिचिन्ह असे असेल. हे पुरस्कार त्या गीताला दिले जातील, जे छत्रपती संभाजी महाराज यांच्या आदर्शांचा, प्रेरणांचा आणि त्यांच्या कार्याची महती मांडते. याचा उद्देश सांस्कृतिक योगदान आणि प्रेरणा देणाऱ्या गीतांचे गौरव करणं आहे.

छत्रपती संभाजी महाराज हे एक उत्तम साहित्यिक आणि संस्कृतचे गाढे जाणकार होते. त्यांनी संस्कृत भाषेत 'बुधभूषण' हा ग्रंथ लिहिला, जो शास्त्रज्ञतेचा व तत्त्वज्ञानाचा महत्त्वपूर्ण ग्रंथ मानला जातो. याशिवाय, त्यांनी ब्रज भाषेत 'नायिकाभेद', 'नखशीख' आणि 'सातसतक' हे ग्रंथ देखील लिहिले होते. हे सर्व ग्रंथ त्यांच्या विद्वत्ता आणि साहित्यिक कर्तृत्वाचे प्रतीक आहेत. त्यांच्या या साहित्यिक आणि शास्त्रज्ञतेच्या योगदानामुळेच महाराष्ट्र शासनाने यावर्षीपासून एक प्रेरणा गीताच्या रूपात सन्मान करण्याचा निर्णय घेतला आहे. हे सन्मान त्या गीताला दिले जाईल, जे छत्रपती संभाजी महाराज यांच्या कार्याची प्रेरणा आणि आदर्श समाजात रुचवणारे असेल.

सांस्कृतिक कार्य मंत्री ॲड. आशिष शेलार यांनी सांगितले की, माणसाचा जीवन प्रवास हा एक संघर्ष असतो, ज्यात संकटांमध्ये काव्य पंक्ती मनाला उभारी देतात आणि जगण्याची प्रेरणा देतात. त्यामुळे, प्रेरणादायक गीतांचा सन्मान छत्रपती संभाजी महाराज यांच्या नावे व्हावा अशी कल्पना आहे, कारण त्यांनी स्वराज्यासाठी अफाट संघर्ष केला.सावरकरांना ब्रिटिश सरकारने लंडनहून हिंदुस्थानात आणले आणि त्यांच्यावर राजद्रोहाचा आरोप केला. ८ जुलै १९१० रोजी त्यांनी मार्सेलिसच्या बंदरात बोटीच्या ताब्यातून सुटका करून, समुद्रात उडी मारली आणि ६० यार्ड पोहून किनारा गाठला. पण त्यांना पकडले गेले. इंग्रजांकडून अमानुष छळ होईल हे जाणून त्यांनी देशासाठी संघर्ष करण्याचे संकल्प केले आणि "अनादी मी ... अनंत मी.. हे गीत होय" अशी काव्यपंक्ती स्फुरली.

सावरकरांचे "अनादी मी ... अनंत मी.. हे गीत" हे अत्यंत भेदक, प्रेरणादायक आणि देशप्रेमाने ओतप्रोत असलेले शब्द आहेत. ॲड. आशिष शेलार यांनी सांगितले की, शासनाने या गीताला वंदन करत पुरस्कार जाहीर केला आहे आणि लवकरच समारंभपूर्वक हा पुरस्कार प्रदान केला जाईल.

पुरस्कारासाठी समितीची स्थापना

या पुरस्कारासाठी सांस्कृतिक कार्य मंत्र्यांच्या अध्यक्षतेखाली समिती स्थापन करण्यात आली आहे. समितीमध्ये अपर मुख्य सचिव, सांस्कृतिक संचनालयाचे संचालक, चित्रनगरी व्यवस्थापकीय संचालक, उपसचिव आणि पु. ल. देशपांडे कला अकादमीचे संचालक यांचा समावेश आहे. मंत्री आशिष शेलार फ्रान्स दौऱ्यावर असताना, ऑनलाइन बैठक घेत स्वातंत्र्यवीर सावरकर यांच्या गीताची निवड प्रेरणा गीत म्हणून केली गेली. हा पुरस्कार कवींना दिला जाईल, किंवा कवींचे नातेवाईक किंवा त्यांच्या वारसा सांगणाऱ्या संस्थांना.

Edited By - Purva Palande