कधी तुम्ही विचार केला आहे का की भारतीय शास्त्रीय भाषांच्या लिपींमध्ये, जसे की तेलुगू, मल्याळम, कन्नड, आणि तमिळ, गोल आणि वक्र आकार अधिक का असतात? त्याचवेळी, रोमन किंवा लॅटिन लिपींमध्ये सरळ रेषा जास्त असतात. यामागचे कारण काय आहे हे जाणून घेऊया.
प्राचीन भारतातील लेखन पद्धती
भारताच्या प्राचीन काळात, लेखनासाठी पाम (ताड) पानांच्या चादरींचा वापर केला जात असे. या पानांवर चाकूच्या सहाय्याने कोरणे (इंग्रेविंग) केले जात असे आणि नंतर चारकोलने त्या कोरलेल्या रेषांमध्ये भरले जात असे. पामच्या चादरी अतिशय मऊ असतात, त्यामुळे सरळ रेषा काढताना त्या फाटण्याची शक्यता जास्त होती. म्हणून भारतीय लिपींमध्ये गोल आणि वक्र अक्षरांचा वापर सुरू झाला.
रोमन आणि लॅटिन लिपींची तुलना
याच्या विपरीत, रोमन आणि लॅटिन लिपींसाठी पपीरस आणि पर्चमेंटचा वापर केला जात असे. पपीरस ही एक कठोर सामग्री असते, जी पाण्यावर आधारित वनस्पतीपासून बनवली जाते, तर पर्चमेंट भेडाच्या कातड्यापासून तयार होते. या कठोर सामग्रींवर सरळ रेषा काढणे सोपे होते, म्हणून रोमन आणि लॅटिन लिपींमध्ये सरळ रेषा जास्त दिसतात.
उत्तर भारतातील स्थिती
उत्तर भारतातही पामच्या पानांच्या ऐवजी बर्चच्या झाडाच्या सालाचा वापर केला जात असे, जी पामच्या पानांपेक्षा अधिक कठोर असते. त्यामुळे उत्तर भारतातील भाषांमध्येही सरळ रेषांचा वापर अधिक दिसतो.
यातून स्पष्ट होते की, विविध सामग्रींच्या वापरामुळे आणि त्यांच्या विशेषतांमुळे भारतीय आणि पाश्चात्य लिपींच्या आकारांमध्ये फरक पडला आहे. हे एक रोचक उदाहरण आहे की, नैसर्गिक संसाधने आणि त्यांचे गुणधर्म आपल्या लिपी आणि लेखन प्रणालींवर कसा प्रभाव टाकू शकतात.
सकाळ+चे सदस्य व्हा
Read Marathi news and watch Live TV. Breaking news from Maharashtra, India, Pune, Mumbai, Politics, Entertainment, Sports, Lifestyle at SaamTV. Get Live Marathi news on Mobile. Download the Saam Tv app for Android and IOS.