Seventh Day Of Navratri 2022 : नवरात्रीच्या (Navratra) सातव्या दिवशी, देवी दुर्गेचे सातवे रूप माता कालरात्रीची पूजा करण्यात येते. मातेच्या काळ्या स्वभावामुळे तिला कालरात्री हे नाव पडले असे मानले जाते. ती सर्व आसुरी शक्तींचा नाश करणारी आहे असे म्हटले जाते. कालरात्री असल्याने ती आपल्या उपासकांना वेळेपासून वाचवते, म्हणजेच त्यांचा अकाली मृत्यू (Death) होत नाही, असे मानले जाते.

तिला सर्व सिद्धींची देवी देखील म्हटले जाते, म्हणून सर्व तंत्र मंत्रांचे उपासक या दिवशी तिची विशेष पूजा करतात. भूत, भुते, पिशाच्च आणि सर्व शैतानी शक्ती त्यांच्या नावाच्या केवळ उच्चाराने पळून जातात. या दिवशी जो साधकाची उपासना करतो त्याचे मन सहस्रार चक्रात असते असे मानले जाते. त्यांच्या पूजेमध्ये गूळ अर्पण करण्याचे विशेष महत्त्व आहे.

माता कालरात्रीचे रूप -

माता कालरात्रीला तीन डोळे आणि चार हात आहेत. वरचा उजवा हात वरद मुद्रेत आणि खालचा उजवा हात अभय मुद्रेत आहे. तर डावीकडे एका हातात लोखंडी काटा आणि दुसऱ्या हातात खडग. आईचे वाहन गाढव आहे.

कालरात्रीची पूजा करण्याची पद्धत -

नवरात्रीच्या सातव्या दिवशी माता कालरात्रीची पूजा विधीनुसार केली जाते. पूजेच्या वेळी मातेला फुले, सिंदूर, कुंकुम, रोळी इत्यादी अर्पण करा. यासोबतच लिंबाची माळ घाला आणि त्यानंतर गुळ किंवा त्यापासून बनवलेल्या वस्तू अर्पण करा. यानंतर कापूर, तुपाचा दिवा लावून मंत्राचा जप करावा. यानंतर, दुर्गा चालीसा, दुर्गा सप्तशतीचे पठण केल्यानंतर, माँ कालरात्रीची विधिवत आरती करा आणि आपल्या चुकीची क्षमा मागा.

कथा -

कात नावाचे एक प्रसिद्ध महर्षी होते. त्याचा मुलगा ऋषी कात्या झाला. या कात्याच्या गोत्रात जगप्रसिद्ध महर्षी कात्यायन यांचा जन्म झाला. भगवती पारंबाची पूजा करताना त्यांनी अनेक वर्षे अत्यंत कठोर तपश्चर्या केली होती. त्यांच्या घरी आई भगवतीने कन्या म्हणून जन्म घ्यावा, अशी त्यांची इच्छा होती. माता भगवतीने त्यांची प्रार्थना स्वीकारली.

काही काळानंतर जेव्हा पृथ्वीवर महिषासुराचा अत्याचार वाढला तेव्हा ब्रह्मा, विष्णू, महेश या तिघांनीही आपल्या वैभवाचा वाटा देऊन महिषासुराच्या नाशासाठी देवीची निर्मिती केली. महर्षी कात्यायन यांनी प्रथम त्यांची पूजा केली. या कारणास्तव तिला कात्यायनी म्हटले गेले.

महर्षी कात्यायन यांच्या कन्या म्हणून तिचा जन्म तेथे झाला अशीही एक कथा आहे. आश्विन कृष्ण चतुर्दशीला जन्म घेतल्यानंतर शुक्‍त सप्तमी, अष्टमी आणि नवमी असे तीन दिवस कात्यायन ऋषींची पूजा करून दहाव्या दिवशी महिषासुराचा वध केला.

माता कात्यायनी अखंड फलदायी आहे. श्रीकृष्णाला पतीच्या रूपात प्राप्त करण्यासाठी ब्रजच्या गोपींनी कालिंदी-यमुनेच्या तीरावर त्यांची पूजा केली. ती ब्रजमंडलाची प्रमुख देवता म्हणून पूज्य आहे.

माता कात्यायनीचे रूप अतिशय तेजस्वी आणि शक्तिशाली आहे. त्याला चार हात आहेत. मातेचा वरचा उजवा हात अभयमुद्रामध्ये आणि खालचा हात वरमुद्रामध्ये आहे. डाव्या हातात वरच्या हातात तलवार आणि खालच्या हातात कमळाचे फूल आहे. सिंह हा त्याचा वावर आहे.

कात्यायनी मातेच्या भक्ती आणि उपासनेने मनुष्याला अर्थ, धर्म, काम आणि मोक्ष ही चारही फळे सहज प्राप्त होतात. या जगात राहूनही तो अलौकिक तेज आणि प्रभावाने परिपूर्ण होतो.

मंत्र -

किंवा देवी सर्वभूतेषु मां कालरात्री रूपेण संस्था

नमस्तस्य नमस्तस्य नमस्तस्य नमो नम:

स्तोत्र मंत्र -

ही कालरात्री श्रींक्राली चकलीकन्ल्याणी कलावती.

कलमतकलीदर्पदनिकमदिनशाकृपान्विता ॥

कामबीजपंडाकांबीजस्वरूपिणी ।

कुमतिघनकुलीनार्तिंशिनीकुल कामिनी ॥

क्लीम त्याला श्रीमन्त्रवर्णेनकालकांतघटिनी ।

कृपामयीकृपाधाराकृपापारकृपागामा

डिस्क्लेमर: सदर लेख फक्त सामान्य माहितीसाठी आहे. याचा आमच्याशी कोणताही संबंध नाही.