दरवर्षी २७ फेब्रुवारी रोजी भारतात मराठी भाषा गौरव दिन साजरा केला जातो. ज्याला मराठी भाषा दिन म्हणूनही ओळखले जाते. हा दिवस केवळ भाषेची ओळख पटवण्याचा नाही तर तिचा समृद्ध इतिहास, साहित्यिक वारसा आणि सांस्कृतिक महत्त्व साजरे करण्याचा देखील आहे. मराठी ही भारताच्या २२ अधिकृत भाषांपैकी एक आहे आणि जगभरात ८३ दशलक्षाहून अधिक लोक ती बोलतात. मराठी ही भारतातील सर्वात जास्त बोलल्या जाणाऱ्या भाषांपैकी एक आहे. तिच्या एकूण ४२ बोली आहेत, त्यापैकी काही सर्वात सामान्य आहेत वैदर्भी, झाडी बोली, कोकणी आणि खान्देशी. भाषेची वाक्यरचना आणि व्याकरण प्राकृत आणि पाली भाषेतून आले आहे.

महाराष्ट्र राज्य सांस्कृतिक धोरण २०१० मध्ये कवी कुसुमाग्रज यांनी साहित्यिक आणि सांस्कृतिक क्षेत्रात दिलेल्या मौल्यवान योगदानाच्या सन्मानार्थ २७ फेब्रुवारी हा दिवस 'मराठी भाषा गौरव दिवस' म्हणून साजरा केला जातो. या वर्षी प्रसिद्ध कवी विष्णु वामन शिरवाडकर यांची ११3 वी जयंती आहे. यांच्या वाढदिवसानिमित्त हा दिन साजरा केला जातो. विष्णु वामन शिरवाडकर यांचा जन्म २७ फेब्रुवारी १९१२ रोजी झाला आणि त्यांचे निधन १० मार्च १९९९ रोजी झाले.

मराठी भाषा गौरव दिनाचा इतिहास

मराठी भाषा गौरव दिन हा कुसुमाग्रज टोपणनावाने प्रसिद्ध असलेल्या विष्णू वामन शिरवाडकर यांच्या जयंतीदिनी साजरा केला जातो. कुसुमाग्रज एक प्रसिद्ध मराठी कवी, लेखक होते. याशिवाय ते एक समाजसुधारक देखील होते. कादंबऱ्या, कविता, निबंध, लघुकथा आणि नाटकांच्या विविध भागांमध्ये त्यांच्या योगदानासाठी त्यांना भारतातील सर्वोच्च साहित्य पुरस्कार, ज्ञानपीठ पुरस्काराने सन्मानित करण्यात आले. त्यांनी मराठी भाषेच्या समृद्धीकरणासाठी महत्त्वाची भूमिका बजावली. त्यांनी मराठी भाषेला राजभाषेचे स्थान मिळवून देण्यासाठीही संघर्ष केला. नटसम्राट नाटक आणि विशाखा हा काव्यसंग्रह ही त्यांची काही उल्लेखनीय कामे आहेत.

मराठी भाषा गौरव दिनाचे महत्त्व

हा दिवस साहित्यिक दिग्गज कुसुमाग्रजांना आणि मराठी साहित्य आणि सामाजिक सुधारणांना प्रोत्साहन देण्यासाठी त्यांच्या समर्पणाला आदरांजली वाहण्यासाठी साजरा केला जातो. तसेच नवीन पिढीमध्ये सांस्कृतिक जागरूकता वाढवण्यासाठी आणि मराठी संस्कृती आणि वारशाबद्दल जागरूकता वाढवण्यासाठी साजरा केला जातो. हा दिवस जगभरातील अनेक मराठी भाषिक समुदायांमध्ये अभिमानाची भावना निर्माण करते. या व्यतिरिक्त शिक्षणात भाषेला प्रोत्साहन देण्यासाठी आणि लोकांना, विशेषतः तरुण पिढीला, त्यांच्या दैनंदिन जीवनात मराठी भाषा शिकण्यास, तिचे कौतुक करण्यास आणि वापरण्यास प्रोत्साहित करण्यासाठी देखील साजर केला जातो.

इतिहास

१९६० मध्ये, १ मे पासून मराठी ही महाराष्ट्र राज्याची "राजभाषा" बनली. महाराष्ट्र राजभाषा अधिनियम १९६४ नुसार मराठी भाषेला अधिकृतपणे राजभाषेचा दर्जा मिळाला. अशाप्रकारे, १ मे १९६६ पासून, राज्यातील सर्व सरकारी कामकाजासाठी मराठी राजभाषा कायदा लागू करण्यात आला.

राज्यभरात मराठी दिन साजरा करण्यासाठी शाळा आणि महाविद्यालयांमध्ये निबंध लेखन स्पर्धा, चर्चासत्रे, आणि साहित्यिक कार्यक्रमाचे यांचे आयोजन केले जाते. तसेच सांस्कृतिक कार्यक्रमांमध्ये संगीत, नृत्य आणि कविता सादर केल्या जातात. तसेच मराठी भाषा आणि साहित्याचा प्रचार करणाऱ्या व्यक्ती आणि संस्थांना सन्मानित करणारे पुरस्कार समारंभ देखील आयोजित केले जातात. मराठी भाषा दिवस प्रामुख्याने महाराष्ट्र आणि गोव्यात साजरा केला जातो, जिथे मराठीला अधिकृत भाषेचा दर्जा आहे.