What is zero-waste cooking : निरोगी जीवनासाठी आणि उत्तम भविष्यासाठी चांगले वातावरण खूप महत्वाचे आहे. स्वच्छ वातावरणाचा आपल्यावर केवळ शारीरिकच नाही तर मानसिक परिणाम होतो. यामुळेच अनेक लोक पर्यावरण रक्षणासाठी पुढे येण्यास प्रोत्साहित करतात. पर्यावरणाविषयी लोकांना जागरूक करण्याच्या उद्देशाने दरवर्षी 5 जून रोजी जागतिक पर्यावरण दिन साजरा केला जातो. हा दिवस आपल्याला पर्यावरण वाचवण्याच्या आपल्या सामूहिक प्रयत्नांची आठवण करून देतो.

लहानपणापासून ते मोठं होईपर्यंत आपण घरातील मोठ्यांकडून अन्न खराब करणे किंवा फेकून दिल्याने अनेक वेळा ओरडा ऐकला असेलच. अन्नाच्या नासाडीमुळे पर्यावरणही प्रदूषित होते. खरं तर, जेव्हा आपण उरलेले अन्न (Food) फेकतो तेव्हा त्यातून बाहेर पडणारे वायू उष्णता वाढवू लागतात, ज्यामुळे हरितगृह वायू उत्सर्जन सुरू होते.

यामुळे जागतिक तापमानवाढ होते. अन्नाच्या नासाडीने पर्यावरणाची हानी होऊ नये म्हणून लोकांनी 'झिरो वेस्ट किचन'चे पालन करण्यास सुरुवात केली आहे. ही अशी प्रक्रिया आहे ज्यामध्ये उरलेल्या अन्नाचा पुनर्वापर करून किंवा पुनर्वापर करून अन्नाचा अपव्यय रोखला जातो.

झिरो-कचरा स्वयंपाक म्हणजे काय?

झिरो कचरा स्वयंपाकघर (Kitchen) ही शतकानुशतके जुनी पद्धत आहे. झिरो वेस्ट किचन म्हणजे अन्नाचा अपव्यय वाचवून, स्वयंपाक करण्यापासून ते खाण्यापर्यंत आणि खाल्ल्यानंतर उरलेले अन्न व त्याच्याशी संबंधित गोष्टी फेकून देण्याऐवजी त्यांचा वापर कोणत्या ना कोणत्या प्रकारे केला पाहिजे. यामुळे अन्नाची नासाडी होत नाही आणि त्याच बरोबर स्वयंपाक करताना व खाताना शक्य तितके कमी अन्न घ्या आणि गरज पडेल तेव्हा पुन्हा वापरा. यासाठी तुम्हाला काही गोष्टींची काळजी घ्यावी लागेल.

शाश्वत आणि शून्य कचरा स्वयंपाक सरावासाठी टिपांचे अनुसरण करा -

• तुमच्या जेवणाचे नियोजन करा. हे आपल्याला अतिरिक्त साहित्य खरेदी करणे आणि अन्न वाया घालवणे टाळण्यास मदत करेल.

• खरेदीला जाण्यापूर्वी, तुमच्या स्वयंपाकघरात आधीपासूनच काय आहे याची यादी तयार करा. हे आपल्याला अनावश्यक साहित्य खरेदी टाळण्यास मदत करेल.

• मोठ्या प्रमाणात खरेदी केल्याने तुम्हाला पैसे वाचविण्यात आणि अपव्यय कमी करण्यात मदत होऊ शकते. जेव्हा तुम्ही मोठ्या प्रमाणात खरेदी करता, तेव्हा तुमचे स्वतःचे पुन्हा वापरता येण्याजोगे कंटेनर आणण्याचे सुनिश्चित करा.

• स्वतःच्या भाज्या पिकवा. स्वतःच्या भाज्या खाण्यासाठी वाढवा. तुमचा पर्यावरणीय प्रभाव कमी करण्याचा आणि पैसे (Money) वाचवण्याचा हा एक उत्तम मार्ग आहे.

• कम्पोस्टिंग हा अन्नाचे तुकडे पोषक तत्वांनी युक्त मातीत बदलण्याचा उत्तम मार्ग आहे.

• सिंगल यूज प्लास्टिक टाळा. तुम्ही स्वयंपाक करत असताना, प्लॅस्टिकच्या पिशव्या, स्ट्रॉ आणि भांडी यांसारख्या एकेरी वापरल्या जाणार्‍या प्लास्टिकचा वापर टाळण्याचा प्रयत्न करा. त्याऐवजी, पुन्हा वापरण्यायोग्य पर्याय वापरा.

• उरलेले अन्न व्यवस्थित साठवा जेणेकरून ते फेकून द्यावे लागणार नाही आणि तुम्ही या उरलेल्या अन्नासह इतर पदार्थ बनवू शकता.

• शाश्वत आणि शून्य-कचरा स्वयंपाक करण्याच्या पद्धतींबद्दल तुम्हाला जितके अधिक माहिती असेल, तितकेच ते तुमच्या स्वतःच्या स्वयंपाकघरात लागू करणे सोपे होईल. या विषयाबद्दल अधिक जाणून घेण्यास मदत करण्यासाठी अनेक संसाधने उपलब्ध आहेत.