Nirbhaya Fund : निर्भया सामूहिक बलात्कार प्रकरणानंतर सरकारने निर्भया फंडाची स्थापना केली होती, पण तो काय आहे आणि त्याचे काय फायदे मिळतात, याबद्दल आम्ही तुम्हाला सांगणार आहोत.संपूर्ण देशाला हादरवून टाकणारी आणि महिलांच्या (Women) सुरक्षेबाबत अनेक प्रश्न निर्माण करणारी घटना आठवते का? आम्ही १६ डिसेंबरच्या रात्री घडलेल्या निर्भया (Nirbhaya) सामूहिक बलात्कार प्रकरणाबद्दल बोलत आहोत. २०१२ मध्ये राजधानी दिल्लीत चालत्या बसमध्ये निर्भयावर सामूहिक बलात्कार झाला होता.

या घटनेमुळे संपूर्ण देशातील सामूहिक चेतना हादरली होती. देशातील कोणत्याही मुलीसोबत असा गुन्हा पुन्हा घडू नये यासाठी सरकारने निर्भया फंडाची निर्मिती केली. या निधीचा उद्देश महिलांच्या सुरक्षेशी संबंधित योजना सुरू करणे आणि बलात्कार पीडितांना आर्थिक मदत करणे हा आहे.

या निधीतून गेल्या अनेक वर्षांत कोट्यवधी रुपयांच्या योजना सुरू झाल्या आहेत. चला तर मग जाणून घेऊया आयसीएफएआय बिझनेस स्कूलचे शाखा प्रमुख राहुल कुमार यांच्याकडून हा फंड बलात्कार पीडितांना कशी मदत करतो आणि त्यात कोणत्या योजनांचा समावेश आहे.

काय आहे 'निर्भया फंड'?

२०१२ च्या निर्भया सामूहिक बलात्काराच्या घटनेनंतर महिलांच्या सुरक्षेसाठी केंद्र सरकारने २०१३ मध्ये निर्भया फंडची स्थापना केली होती. निर्भया फंड महिलांच्या सुरक्षेवर भर देणाऱ्या योजनांना आधार देतो.

यामध्ये इमर्जन्सी रिस्पॉन्स सपोर्ट सिस्टीम, वन स्टॉप स्कीम, महिला व बालकांविरोधातील सायबर क्राइम प्रतिबंधक, केंद्रीय पीडित नुकसान भरपाई निधी, महिला पोलिस स्वयंसेवक यांचा समावेश आहे. २०१५ मध्ये सरकारने निर्भया फंडासाठी महिला आणि बालविकास मंत्रालयाची नोडल एजन्सी म्हणून नियुक्ती केली होती. याशिवाय महिला व बाल विकास मंत्रालयही त्याचे मूल्यमापन करत असते.

या योजनेअंतर्गत बलात्कार किंवा घरगुती हिंसाचारातील पीडितांसाठी संकट केंद्रे, महिलांसाठी निवारागृहे, महिला पोलिस स्वयंसेवक आणि बलात्कार पीडितांच्या मदतीसाठी महिला हेल्पलाइन सेंटर सुरू करण्यात आले आहेत, असे अर्थतज्ञ राहुल कुमार यांनी सांगितले. आम्ही तुम्हाला सांगतो की, देशात जवळपास ७०० वन स्टॉप सेंटरही तयार करण्यात आले आहेत. या केंद्रांवर महिला पोलिस सेवा, त्यांच्याशी सल्लामसलत आणि डॉक्टरांचा सल्ला घेऊ शकतात.

याशिवाय घरगुती हिंसाचारामुळे घराबाहेर पडणाऱ्या आणि राहायला जागा नसलेल्या महिलांसाठीही ४८० सर्व्हिस सेंटर्स उभारण्यात आली आहेत. घरगुती हिंसाचाराने ग्रस्त असलेल्या महिला येथे राहू शकतात जेणेकरून त्या सुरक्षित राहू शकतील.

या योजनेअंतर्गत, केंद्र पीडितांना नुकसान भरपाई देखील देते जेणेकरून त्यांना त्यांचे भविष्य सुरक्षित करता येईल आणि त्यांना कोणावरही अवलंबून राहण्याची गरज भासणार नाही. सरकारने तयार केलेल्या या निधीच्या मदतीने अनेक राज्ये आपापल्या राज्यांतील महिलांच्या सुरक्षिततेसाठी व सक्षमीकरणासाठी विविध कामे पूर्ण करण्यासाठी विहित रकमेचा वापर करतात.

निर्भया फंडाच्या मदतीने महिलांना शारीरिक आणि मानसिकदृष्ट्या सक्षम करण्यासाठी सर्वतोपरी प्रयत्न केले जात आहेत, मात्र सरकारकडून इतके प्रयत्न होत असले तरी आजही आपल्या देशात अनेक बलात्कार आणि घरगुती हिंसाचाराच्या घटना घडल्या आहेत.

देशातील महिलांना सुरक्षित ठेवण्यासाठी केवळ सरकारचे प्रयत्न पुरेसे नाहीत, हे यातून सिद्ध होते, पण निर्भया घटनेसारखी लाजिरवाणी घटना पुन्हा घडू नये म्हणून या देशातील प्रत्येक नागरिकाने महिलांच्या सुरक्षेची काळजी घ्यायला हवी. याबद्दल तुम्हाला काय वाटतं? आम्हाला टिप्पणी बॉक्समध्ये कळवा. तुम्हाला ही कथा आवडली असेल तर ती फेसबुकवर शेअर करा आणि अशाच प्रकारचे इतर लेख तुमच्या स्वत:च्या वेबसाइटशी वाचण्यासाठी कनेक्ट राहा.