Moon Effects On Health Human Health : भारताची तिसरी चंद्र मोहीम चांद्रयान-3 23 ऑगस्ट रोजी संध्याकाळी 6.04 च्या सुमारास चंद्राच्या दक्षिण ध्रुवीय प्रदेशात उतरले. चांद्रयान-3 मोहिमेच्या यशासाठी देशभरातील लोक प्रार्थना करत आहेत. आज सर्वांचे लक्ष चंद्र आणि चांद्रयानावर आहे.

वैज्ञानिक प्रगतीनंतरही आपण उपासना, प्रार्थना आणि श्रद्धा यावर विश्वास ठेवतो हे स्वतःचच स्वत:ला विचित्र वाटते. ज्योतिषांनी नेहमीच चंद्राला महत्त्व दिले आहे, परंतु शास्त्रज्ञांचा असा विश्वास आहे की चंद्राचा आपल्या आरोग्यावर खरोखर काही परिणाम होतो का? संशोधनाचा हवाला देऊन चंद्र आणि आपल्या आरोग्याविषयी काही महत्त्वाचे तथ्य जाणून घेऊया.

आयुर्वेदात चंद्रप्रकाशाचा फायदा होतो

आयुर्वेदानेही चंद्राचा प्रकाश आरोग्यासाठी फायदेशीर मानला आहे. चंद्राचे फायदे पाहून तो जगभरातील पौराणिक कथा आणि लोककथांच्या केंद्रस्थानी राहिला आहे. काही संशोधन निष्कर्ष सुचवतात की चंद्रप्रकाशाचा आपल्या शारीरिक आणि मानसिक आरोग्यावर परिणाम होतो.

मानसिक आरोग्यावर चंद्रप्रकाशाचा प्रभाव

जगप्रसिद्ध मानसोपचारतज्ञ अर्नोल्ड लिबर (अमेरिका) यांनी 1970 च्या दशकात एक सिद्धांत देऊन सर्वांना आश्चर्यचकित केले. यानुसार, चंद्र म्हणजेच चंद्र शरीराच्या जैविक भरतीवर परिणाम करून मानवी वर्तन बदलतो. पौर्णिमा लोकांमध्ये चिंता आणि नैराश्य वाढवू शकते. यामुळे हिंसाचार आणि खूनाचे प्रमाण वाढू शकते. हे सिद्ध सत्य आहे की समुद्राच्या भरती चंद्र चक्र किंवा चंद्र चक्रानुसार वाढतात आणि पडतात. अनेक सागरी प्राण्यांचे पुनरुत्पादक चक्र, जसे की रीफ कोरल, समुद्री वर्म्स आणि काही मासे, साधारणपणे चंद्राच्या चक्राशी जुळतात.

एकाग्र होण्यास मदत होते

आजच्या धावपळीच्या आणि धकाधकीच्या जीवनाने क्षणभराची शांतता हिरावून घेतली आहे. लोकांकडे स्वतःसाठीही वेळ नाही, मग ते आपल्या प्रियजनांना वेळ कसा देणार? या कारणांमुळे निद्रानाश, चिंता, तणाव, चिंता, राग, चिडचिडेपणा यासारख्या समस्या वाढतात, त्यामुळे कामावर लक्ष केंद्रित करणे अनेक वेळा कठीण होते. आजकाल तुम्हालाही अशाच परिस्थितीचा सामना करावा लागत असेल तर चंद्राच्या प्रकाशात थोडा वेळ घालवा. यामुळे तुम्ही तुमचे मन शांत करू शकाल आणि वेगवेगळ्या कामांवर लक्ष केंद्रित करू शकाल.

पित्ताचा रोग

आयुर्वेद सांगतो की चंद्रप्रकाशात थोडा वेळ घालवून पित्त रोग बरा होऊ शकतो. पित्ताचे आजार असल्यास आजपासूनच चंद्राचे दर्शन सुरू करा.

झोपेवर परिणाम होऊ शकतो

अॅडव्हान्सेस इन हायजीन अँड पोस्ट मेडिसिन या जर्नलमधील अभ्यासानुसार पौर्णिमा झोपेवर परिणाम करू शकते. लोक पौर्णिमेला उशिरा झोपले आणि पौर्णिमेच्या वेळी आधीच्या रात्रींपेक्षा कमी झोपले. पौर्णिमा कमी गाढ झोप आणि वाढलेल्या REM (रॅपिड आय मूव्हमेंट) विलंबाशी संबंधित असू शकते. म्हणजेच REM स्लीप मिळवण्यासाठी जास्त वेळ लागला.

पुरुष आणि स्त्रियांवर वेगवेगळे परिणाम

पबमेड सेंट्रलमध्ये समाविष्ट केलेल्या एका संशोधन लेखानुसार, 2015 च्या 205 लोकांच्या अभ्यासात असे आढळून आले की पौर्णिमा पुरुष आणि स्त्रियांच्या झोपेवर वेगळ्या प्रकारे परिणाम करू शकते. जेव्हा पौर्णिमेचा टप्पा जवळ येतो, तेव्हा अनेक स्त्रिया कमी झोपतात आणि REM झोप कमी असते. पौर्णिमेच्या जवळ पुरुषांना अधिक REM झोप येते.

चंद्रस्नानामुळे आराम मिळतो

आयुर्वेद तज्ज्ञ डॉ. नीतू यांच्या मते, 'सूर्यप्रकाश शरीरासाठी ज्याप्रकारे फायदेशीर आहे, तसाच चंद्रस्नानाचा वापर भारतात जुना आहे. आयुर्वेदात चंद्राचा प्रकाश मानसिक आणि शारीरिक आरोग्यासाठी आवश्यक मानला जातो. आयुर्वेद मानतो की ज्या व्यक्तीचा स्वभाव उग्र असतो, त्यांचा पित्त दोष वाढतो. पित्त दोष शांत करण्यासाठी व्यक्तीला विहित वेळेसाठी चंद्राच्या प्रकाशाखाली बसवले जाऊ शकते. या प्रक्रियेला चंद्र स्नान म्हणतात. हे सन बाथ सारखे आहे. यामध्ये सूर्यकिरणांऐवजी चंद्राची ऊर्जा घेतली जाते .

शारीरिक आरोग्यासाठी चंद्रप्रकाश

जर्नल ऑफ रिसर्च इन आयुर्वेदानुसार, जर तुम्ही चंद्राच्या प्रकाशात बसलात किंवा अर्धा तास टक लावून पाहिल्यास तणाव दूर होऊ शकतो. हे तणाव कमी करते आणि सर्कॅडियन लय संतुलित करते. झोपायच्या आधी वापरल्यास फायदा होऊ शकतो. या दरम्यान, स्वतःला कोणत्याही प्रकारच्या कृत्रिम प्रकाशापासून दूर ठेवा. हे शरीराला सिग्नल देते की विश्रांती घेण्याची वेळ आली आहे. अभ्यास दर्शविते की चंद्रप्रकाशाच्या नैसर्गिक वातावरणाच्या संपर्कात आल्याने तणावाच्या भावना शांत करून संपूर्ण आरोग्य सुधारण्यास मदत होते .

चंद्रप्रकाशात बसणे किंवा चंद्र स्नान करणे आरामदायी असू शकते

चंद्रस्नान करण्यासाठी तुम्हाला फक्त एक शांत जागा शोधावी लागेल जिथे पुरेसा चंद्राचा प्रकाश येत असेल. कमीतकमी 30 मिनिटे चंद्रप्रकाशात बसणे आवश्यक आहे. त्वचेचे पोषण करण्यासाठी खोबरेल तेल किंवा बदामाचे तेल लावता येते. लिंबू मलम आणि कॅमोमाइल तेल शरीरावर लावता येते. या काळात हर्बल चहा आणि औषधी वनस्पतींचे सेवन केले जाऊ शकते.