Fertility Issue : आई होताना महिलांना अनेक समस्यांना सामोरे जावे लागते. त्यातील एक गर्भशयाशी संबंधित समस्या एंडोमेट्रिओसिस. यामध्ये गर्भाशयाच्या आतील ऊती वाढून त्या बाहेर पडू लागतात आणि त्या गर्भाशयातून बाहेर पसरतात.

बाहेर पडणाऱ्या या उती फॅलोपियन ट्यूब आणि अंडाशयांच्या बाहेरील व आतील भागात पसरतात. यामुळे पाळी आल्यानंतर लघवी करताना स्त्रियांना अधिक त्रास होतो. याबाबत पुण्यातील प्रजनन सल्लागार, नोव्हा आयव्हीएफ फर्टिलिटीच्या डॉ निशा पानसरे सांगतात.

एंडोमेट्रिओसिसमुळे महिलांमध्ये (Women) वंध्यत्व, तीव्र ओटीपोटात वेदना, मळमळ, गोळा येणे, थकवा, नैराश्य (Depression) आणि चिंता या समस्यांचाही सामना करावा लागतो. यामुळे स्त्रियांमध्ये वंध्यत्वाचा सामना करावा लागते. यामुळे अंडाशय किंवा फॅलोपियन नलिकांभोवती एंडोमेट्रियल ऊतींचे खराब होऊ शकतात, परिणामी जळजळ आणि ऊतींना डाग पडू शकतात.

एंडोमेट्रिओसिस हे रोगप्रतिकारकवरही परिणाम करते त्यामुळे हार्मोनल स्थिती बदलते, बाळ जन्माला घालताना अडथळा येतो. तसेच अंड्याच्या गुणवत्तेवरही परिणाम होतो असे आढळून आले आहे. एंडोमेट्रिओसिस हे ओव्हुलेशन आणि हार्मोनल संतुलनात समस्या आणते. तसेच यामुळे फॅलोपियन ट्यूबमध्ये अडथळा येऊ शकते ज्यामुळे शुक्राणूंना अंड्यापर्यंत पोहोचणे. एंडोमेट्रिओसिसच्या बर्‍याच प्रकरणांवर ऊती आणि कोणतेही डाग असलेले ऊतक काढून टाकून उपचार केले जाऊ शकतात आणि गर्भधारणेची शक्यता वाढते. लक्षणे जाणून घेणे आणि उशीर करण्याऐवजी वेळेवर उपचार घेणे आवश्यक आहे.

या लक्षणांकडे दुर्लक्ष करु नका

एंडोमेट्रिओसिसच्या सर्वात सामान्य लक्षणांपैकी एक म्हणजे ओटीपोटात होणारी वेदना. ही वेदना मासिक पाळीच्या (Periods) आधी आणि दरम्यान, संभोगादरम्यान किंवा अगदी दैनंदिन कामांमध्ये दिसून येऊ शकते.

बऱ्याच स्त्रियांना हे समजत नाही की एंडोमेट्रिओसिसमुळे शरीराच्या इतर भागांमध्ये जसे की पाठ आणि पायांमध्ये देखील वेदना होऊ शकतात. ओटीपोटात वेदनांव्यतिरिक्त, जास्त रक्तस्राव किंवा अनियमित मासिक पाळी येऊ शकते. एंडोमेट्रिओसिस असलेल्या स्त्रियांना अधिक रक्तस्त्राव होऊ शकतो ज्यासाठी स्वच्छताविषयक उत्पादनांमध्ये वारंवार बदल करणे आवश्यक असते.

मासिक पाळीदरम्यान अतिरक्तस्राव होणे. मासिक पाळी हे दरवेळी एंडोमेट्रिओसिसचे लक्षण असून शकत नाही. एंडोमेट्रिओसिसचे आणखी एक लक्षण म्हणजे वंध्यत्व. या स्थितीमुळे होणारे प्रजनन अवयवांच्या कार्यात समस्या येते आणि प्रजननक्षमतेवर परिणाम होतो. ज्यामुळे गर्भाधान आणि गर्भारोपणात अडचणी येतात. स्त्रियांमध्ये ही लक्षणे मोठ्या प्रमाणात बदल निर्माण करतात. काहींना मासिक पाळी किंवा लैंगिक संबंध ठेवताना वेदना जाणवतात, तर इतरांना कोणतीही लक्षणे दिसून येत नाहीत. कोणताही विलंब न करता प्रजनन सल्लागारांचा सल्ला घ्या. जे एंडोमेट्रिओसिसच्या प्रत्येक टप्प्यावर आणि लक्षणांवर योग्य उपचार सुचवतील.