Mental Illness : नैराश्य हा लहान मुले व तरुणांमध्ये आढळणारा सर्वाधिक आजार आहे. हा एक मूड डिसऑर्डर आहे ज्यामुळे सतत दुःखाची भावना आणि स्वारस्य कमी होते.

याला मेजर डिप्रेशन डिसऑर्डर किंवा क्लिनिकल डिप्रेशन असेही म्हणतात, हे आपल्याला कसे वाटते, आपण विचार कसे करतो आणि आपण कसे वागतो यावर परिणाम करते आणि त्यामुळे विविध भावनिक आणि शारीरिक (Health) समस्या उद्भवू शकतात.

आपल्या रोजच्या बदलामुळे आपल्याला याचा त्रास होऊ शकतो आणि कधीकधी आपल्याला असे वाटू शकते की जीवन जगणे आता योग्य नाही. मेंदूतील सेरोटिनन नावाची न्यूरोट्रांसमीटरची पातळी कमी झाल्यामुळे नैराश्याचा धोका वाढतो.

नैराश्य येण्याची लक्षणे -

बदलेली जीवनशैली, खाण्यापिण्याच्या सवयी, ताण व सतत चिंता करणे यामुळे आपल्याला नैराश्य (Depression) येते व हे दिवसागणिक वाढत जाते.यामध्ये आपल्याला खालील लक्षणे दिसू शकतात

- दुःख, अश्रू, शून्यता किंवा हताशपणाची भावना

- लहानसहान गोष्टींवरूनही संताप, चिडचिड किंवा निराशा

- बहुतेक किंवा सर्व सामान्य गोष्टींमध्ये स्वारस्य किंवा आनंद कमी होणे.

- निद्रानाश किंवा खूप झोपणे यासह झोपेचा त्रास

- थकवा आणि ऊर्जेचा अभाव, त्यामुळे लहान कामांसाठीही जास्त मेहनत घ्यावी लागणे.

- भूक कमी होणे आणि वजन कमी होणे किंवा अन्नाची लालसा वाढणे आणि वजन वाढणे

- चिंता, अस्वस्थतामंद, सतत विचार करणे, बोलणे किंवा शरीराच्या हालचाली

- निरुपयोगीपणा किंवा अपराधीपणाची भावना, भूतकाळातील अपयश किंवा स्वतःला दोष देणे

- विचार करणे, लक्ष केंद्रित करणे, निर्णय घेणे आणि गोष्टी लक्षात ठेवण्यात त्रास होतो

- मृत्यूचे वारंवार येणारे विचार, आत्महत्येचे विचार, आत्महत्येचे प्रयत्न किंवा अस्पष्ट शारीरिक समस्या, जसे की पाठदुखी किंवा डोकेदुखी

औषधोपचारांपेक्षा हे उपाय करुन पहा -

१. सतत नवीन काही तरी शिका -

यातून आपला जीवनाकडे बघण्याची दृष्टीकोन बदलेल. तसेच आयुष्य किती सुंदर व सोप्या पध्दतीने जगता येईल ही भावना मनात निर्माण होईल.

२. गरज असेल तितकेच खा -

नैराश्य आल्यानंतर काही जण अधिक खातात तर काही खाणे सोडून देतात. यामुळे आपल्या आरोग्यावर त्याचे दुष्परिणाम होतात. त्यासाठी गरज असेल तितकेच खा.

३. ध्यान करा -

नैराश्यावर मात करण्यासाठी सगळ्यात सोपा उपाय म्हणजे ध्यान करणे. ध्यान केल्याने आपले मन एकाग्र होईल व नैराश्याची भावना कमी होण्यास मदत होईल.

४. स्वत: ला व्यस्त ठेवा -

नैराश्य आल्यानंतर आपल्याला कोणतीच गोष्ट करण्याची इच्छा होत नाही. त्यावेळी आपल्याला आवडणाऱ्या गोष्टींबाबत विचार करा.

डिस्क्लेमर: सदर लेख फक्त सामान्य माहितीसाठी आहे. अधिक तपशीलांसाठी नेहमी आपल्या डॉक्टरांशी संपर्क साधा.

Edited By - Komal Damudre