World Mosquito Day 2022 : डासांमुळे आजार कसे होतात? त्यांचे प्रकार कोणते आहेत ?

World Mosquito Day 2022 : जागतिक मच्छर दिन हा दरवर्षी २० ऑगस्ट रोजी ओळखला जातो. याच्या वर्धापन दिनानिमित्त डास मलेरियाला कारणीभूत परजीवी प्रसारित करतात.

जागतिक मच्छर दिवस काही साजरा करण्यासारखा दिवस नाही पण हा दिवस देशभरात (World) साजरा केला जातो.

दरवर्षी अंदाजे तरी, मच्छरांमुळे ४,३५००० लोक मलेरियामुळे मरतात. इतकेच नाही तर जगभरात दरवर्षी मलेरियाचे अंदाजे २१९ दशलक्ष प्रकरणे असल्याचे मानले जाते. मलेरिया १०० पेक्षा जास्त देशांमध्ये आढळतो.

जागतिक मच्छर दिवस: इतिहास

१८९७ मध्ये या दिवशी सर रोनाल्ड रॉस यांनी अॅनोफिलीस डासाच्या पोटाच्या ऊतीमध्ये मलेरियाच्या परजीवीचा शोध लावला होता. त्याच्या कार्याने नंतर पुष्टी केली की डास हा विनाशकारी परजीवी आहे.

मलेरिया हा एक रोग आहे जो डास चावल्यामुळे होतो. हे बरे करण्यायोग्य आणि प्रतिबंध करण्यायोग्य असले तरीही,दुर्दैवाने अजूनही जगभरातील लाखो लोकांच्या जीवाला यामुळे धोका आहे. हे लक्षात घेणे महत्त्वाचे आहे की, सर्वच डास मलेरिया पसरवत नाहीत केवळ संक्रमित मादी अॅनोफिल्स हे मानवांमध्ये प्रसारित करू शकतात.

२००० पासून डासांविरुद्धच्या जागतिक लढ्याद्वारे, ७.६ दशलक्ष लोकांचे प्राण वाचवले गेले आहेत आणि मलेरियाचे १.५ अब्ज प्रकरणे आत्तापर्यंत रोखले गेले आहेत.

हे डास दरवर्षी १ दशलक्षाहून अधिक मृत्यूसाठी जबाबदार असतात. मलेरिया, पिवळा ताप आणि डेंग्यू यांसारख्या घातक रोगांचा प्रसार करण्याव्यतिरिक्त, या लहान कीटकांचा एखाद्या व्यक्तीच्या आरोग्यावर (Health) मोठा परिणाम होऊ शकतो.

१. एडिस अल्बोपिक्टस: एशियन टायगर डास

या डासांना खालच्या अंगावर खाण्याची ओंगळ सवय असते, त्यामुळे त्यांना शोधणे कठीण होऊ शकते आणि त्यांच्या चावण्याद्वारे क्वचितच जाणवतात. त्यांच्या पाठीच्या मध्यभागी असलेल्या एका पांढर्‍या पट्ट्यासह त्यांच्याकडे लक्षवेधक पांढरे पट्टे आहेत. ते एडिस इजिप्तीपेक्षा मोठे आणि अधिक तीव्रपणे काळे आहेत, परंतु त्याच टोकदार पोटासह असतात.

२. क्युलेक्स पिपियन्स: नॉर्दर्न हाऊस मॉस्किटो

हे सहसा रात्रीच्या वेळी बाहेर निघतात. ही प्रजाती मानवांना आहार देते. डास विशेषत: घाणेरडे पाणी, खड्डे आणि उथळ खड्ड्यात अंडी घालतात.

३. अॅनोफिलीस क्वाड्रिमॅक्युलेटस: सामान्य मलेरिया डास

हे डास मादी मानव आणि इतर सस्तन प्राण्यांना खातात. ते गोड्या पाण्यातील तलाव, नाले आणि तलावांमध्ये अंडी घालण्यास प्राधान्य देतात. डब्ल्यूएचओच्या म्हणण्यानुसार गेल्या वर्षी मलेरियामुळे जगभरात ४,३८०० लोक मरण पावले.