Hemoglobin: वयानुसार हिमोग्लोबिनचे योग्य प्रमाण किती? नैसर्गिकरित्या वाढवण्याचे 'हे' सोपे घरगुती उपाय

हिमोग्लोबिन हे लाल रक्तपेशींमध्ये (RBCs) आढळणारे एक महत्त्वाचे प्रथिन आहे, जे शरीरभर ऑक्सिजन पोहोचवण्याचे कार्य करते. जर शरीरात हिमोग्लोबिनची कमतरता असेल, तर थकवा, चक्कर येणे, अशक्तपणा यासारख्या समस्या निर्माण होऊ शकतात. त्यामुळे हिमोग्लोबिनची पातळी संतुलित ठेवणे आवश्यक आहे. योग्य आहार, जीवनशैली आणि नियमित व्यायाम यामुळे नैसर्गिकरित्या हिमोग्लोबिन वाढवता येते. लक्षणीय घट झाल्यास डॉक्टरांचा सल्ला घेणे गरजेचे आहे. मात्र, काही नैसर्गिक उपाय अवलंबून तुम्ही घरच्या घरी हिमोग्लोबिनची पातळी संतुलित ठेवू शकता. त्यासाठी वयानुसार आवश्यक हिमोग्लोबिनची पातळी किती असावी आणि ती कशी वाढवता येईल हे जाणून घेणे महत्त्वाचे आहे.

वयानुसार हिमोग्लोबिनची सामान्य पातळी वेगवेगळी असते. १४ ते १८ वर्षे वयोगटातील मुलांसाठी हिमोग्लोबिन १२-१५.५ ग्रॅम/डेसीएल असावे, तर प्रौढ पुरुषांमध्ये ही पातळी १३.५ ते १७.५ ग्रॅम/डेसीएल असते. किशोरवयीन मुलींमध्ये हिमोग्लोबिनचे प्रमाण १०-१५.५ ग्रॅम/डेसीएल असते, तर प्रौढ महिलांमध्ये १२.० ते १५.५ ग्रॅम/डेसीएल असते. शरीराच्या आरोग्यासाठी आणि ऊर्जा टिकवण्यासाठी ही पातळी संतुलित ठेवणे आवश्यक आहे.

हिमोग्लोबिन तयार करण्यासाठी लोह आवश्यक घटक आहे. शरीरातील लोहाची गरज पूर्ण करण्यासाठी हिरव्या पालेभाज्या जसे की पालक, मेथी आणि बथुआ खाणे उपयुक्त ठरते. रक्तवाढीसाठी बीट आणि डाळिंब प्रभावी मानले जातात. तसेच, अंजीर आणि खजूर नैसर्गिकरित्या लोहयुक्त असल्याने हिमोग्लोबिन पातळी वाढवण्यास मदत करतात. शेवग्याच्या पानांमध्ये लोहासह इतर महत्त्वाचे पोषक घटक भरपूर प्रमाणात आढळतात, जे शरीरासाठी अत्यंत फायदेशीर ठरतात.

शरीरात लोहाचे योग्य प्रमाण शोषले जावे यासाठी व्हिटॅमिन सी महत्त्वाची भूमिका बजावते, त्यामुळे हिमोग्लोबिनची पातळी वाढते. संत्री, लिंबू, गोड लिंबू, आवळा आणि टोमॅटो हे व्हिटॅमिन सीचे उत्तम स्रोत आहेत. तसेच, गाजर आणि बीटरूटचा रस नियमित प्यायल्याने हिमोग्लोबिन वाढण्यास मदत होते आणि शरीर अधिक ऊर्जावान राहते.

नवीन लाल रक्तपेशी निर्माण होण्यासाठी फॉलिक अॅसिड आवश्यक आहे. शरीराची ही गरज पूर्ण करण्यासाठी सोयाबीन, ब्रोकोली, शेंगदाणे, हरभरा आणि तांदूळ आहारात समाविष्ट करा. याशिवाय, संत्री आणि पपई हे फॉलिक अॅसिडचे उत्तम स्रोत असून, नियमित सेवन केल्यास हिमोग्लोबिनची पातळी सुधारते आणि शरीर अधिक निरोगी राहते.