International Literacy Day 2023 : आज आंतरराष्ट्रीय साक्षरता दिवस! जाणून घ्या या दिवसाचं महत्व, कारण इतिहास आणि थीम

Importance And Theme Of International Literacy Day :

देशाच्या विकासासाठी अधिकाधिक नागरिकांनी साक्षर होणे आवश्यक आहे. साक्षरता प्रगती आणि विकासाचा घटक बनली आहे. ज्या व्यक्तिला लिहिता-वाचता येते ती साक्षर असते. ज्याला 'अ,ब,क' चे ज्ञान आहे, भाषेचे मोठेपणा आहे तसेच योग्य आणि अयोग्य मधील फरक समजतो तो साक्षर आहे.

साक्षरतेच्या विकासाबरोबरच समाजात आदरही निर्माण होतो. लोकांना साक्षरतेचे महत्त्व आणि फायद्यांची जाणीव करून देण्यासाठी आणि त्यांना शिक्षण घेण्यास प्रवृत्त करण्यासाठी दरवर्षी आंतरराष्ट्रीय साक्षरता दिवस साजरा (Celebrate) केला जातो.

साक्षरता दिवस हा जागतिक स्तरावर साजरा केला जाणारा दिवस आहे, जो दरवर्षी सप्टेंबर महिन्यात साजरा केला जातो. या निमित्ताने समाजात शिक्षणाचा प्रसार होतो. भारतातील साक्षरतेची पातळी वाढवण्यासाठी हा दिवस विशेष मोहीम म्हणून साजरा केला जातो.

भारत सरकार (Government) साक्षरतेचे ध्येय पूर्ण करण्यासाठी सर्व शिक्षा अभियान राबवते, ज्याद्वारे सर्व भारतीयांना शिक्षणाकडे आकर्शित करते. चला जाणून घ्या हा दिवस कधी आणि का साजरा करण्यात आला आणि इतिहास-महत्त्व काय.

साक्षरता म्हणजे काय?

आंतरराष्ट्रीय साक्षरता दिवस साजरा करण्यापूर्वी साक्षरतेचा अर्थ जाणून घ्या. साक्षरता हा शब्द साक्षर या शब्दापासून आला आहे, ज्याचा अर्थ अक्षरे समजू शकणारी व्यक्ती म्हणजेच जिला लिहिता वाचता येते. मुलांपासून वृद्धांपर्यंत शिक्षणाचा प्रसार व्हावा यासाठी साक्षरता दिन साजरा केला जातो.

साक्षरता दिवस कधी साजरा केला जातो?

आंतरराष्ट्रीय साक्षरता दिवस दरवर्षी 8 सप्टेंबर रोजी जगभरात (World) साजरा केला जातो. साक्षरता दिवस साजरा करण्याची सुरुवात 1966 मध्ये झाली. या वर्षी प्रथमच साक्षरता दिन साजरा करण्यात आला.

इतिहास

7 नोव्हेंबर 1965 रोजी हा दिवस साजरा करण्याचा निर्णय घेण्यात आला. युनेस्कोने या दिवशी साक्षरतेचे प्रमाण वाढवण्यासाठी जगभरात आंतरराष्ट्रीय साक्षरता दिवस साजरा करण्याचा निर्णय घेतला. पुढील वर्षी 8 सप्टेंबर 1966 रोजी प्रथमच जागतिक साक्षरता दिवस साजरा करण्यात आला, तेव्हापासून हा दिवस दरवर्षी साजरा केला जाऊ लागला.

थीम -

दरवर्षी जागतिक साक्षरता दिनाची विशेष थीम असते. गेल्या वर्षी, साक्षरता दिवस 2022 ची थीम 'साक्षरता शिकण्याच्या जागा बदलणे' होती. या वर्षी, साक्षरता दिवस 2023 ची थीम 'संक्रमणात असलेल्या जगासाठी साक्षरतेला प्रोत्साहन देणे: शाश्वत आणि शांततापूर्ण समाजांसाठी पाया तयार करणे' आहे.

भारतात साक्षरता –

सध्या, जगातील सुमारे 84 टक्के लोक साक्षर आहेत, तर 2011 मध्ये भारताच्या लोकसंख्येतील एकूण साक्षरता दर 74.04 टक्के होता, ज्यामध्ये 82.14 टक्के पुरुष आणि 65.79 टक्के महिला साक्षर आहेत.