आजकाल मुलांचे संगोपन करणे हे एक कठीण काम आहे. हे काम प्रत्येकाला कोणत्याही अनुभवाशिवाय करावे लागते. पूर्वीच्या तुलनेत आज पालकत्वाचे मापदंड खूप बदलले आहेत. जेंटल पॅरेंटिंग, ऑथोरिटेरिअन पॅरेंटिंग, सबमिसिव्ह पॅरेंटिंग, ऑथोरिटेटिव्ह पॅरेंटिंग, दुर्लक्षित पालकत्व असे अनेक प्रकारचे पालकत्व आहेत. या सर्वांमध्ये, हुकूमशाही पालकत्व सर्वात कठोर मानले जाते. यामध्ये पालकांनी आपला मुद्दा बरोबर दाखवून त्याचे पालन करण्याच्या सक्त सूचना मुलांना देतात.
अशा परिस्थितीत कठोर पालकत्वाचे फायदे आणि तोटे आहेत. त्याचे फायदे अत्यंत अल्पकालीन आहेत. कठोर पालकत्वाचा पाया भीतीवर आधारित आहे. हे एक प्रकारे मुलाला गुंडगिरी शिकवते. की जो शक्तिशाली आहे तोच योग्य आहे. कठोर पालकत्वा करणारे पालक त्यांच्या मुलांचे काहीही चुकीचे घडणे सहन करू शकत नाहीत. आणि म्हणून संरक्षणाचा एक मार्ग म्हणून ते त्यांचे कठोर नियम त्यांच्या मुलांना देतात.
यामुळे एक लक्ष्मणरेखा ओढली जाते ज्यामध्ये मूल पूर्णपणे सुरक्षित आहे, परंतु जर मुलाने ती ओलांडली तर मुलाला नक्कीच शिक्षा होते. या प्रकारच्या पालकत्वामुळे, मूल ताबडतोब आपल्या मोठ्यांचे पालन करते आणि त्यांना आनंदी ठेवण्यासाठी स्वतःच्या भावनांची पर्वा करत नाही.
कठोर पालकत्वाचे मुख्य तोटे जाणून घेऊया-
1 दुःखी आणि उदास बालपण
जेव्हा मुलाला काही नियम पाळावे लागतात ज्यात तो आनंदी नसतो आणि त्याच वेळी तो त्याच्या भावना उघडपणे व्यक्त करू शकत नाही, तेव्हा त्याला वाईट वाटू लागते जे त्याला नैराश्याकडे ओढते.
2 समाजविघातक वर्तणूक समस्या
कठोर पालकत्वामुळे वाढलेली मुले लोकांशी फार मोकळेपणाने बोलू शकत नाहीत. ते आतून घाबरतात त्यामुळे ते समाजविघातक बनतात.
3 चोरी करणे आणि खोटे बोलणे
चुका केल्याबद्दल फटकारले जाण्याच्या भीतीने मुले खोटे बोलू लागतात. इच्छा पूर्ण न झाल्यास चोरी करणे, खोटे बोलणे इत्यादी चुकीच्या मार्गांचा अवलंब करावा लागतो.
कठोर पालकत्वाचे इतर अनेक तोटे -
आत्मविश्वासाचा अभाव
मित्रांचा सहज प्रभाव
भविष्यातील नातेसंबंधात समस्या
अतिविचार
Edited by - अर्चना चव्हाण