Laparoscopic Surgery : भारतात प्रथमच पार पडली लॅपरोस्कोपिक शस्त्रक्रिया, जाणून घ्या सविस्तर माहिती

पुण्यातील तळेगावजवळील सोमाटणे येथे राहणारे नामदेव यांच्या श्री नावाच्या पाळीव मादी कासवावर लॅपरोस्कोपिक एग-बाइंडिंग शस्त्रक्रिया करण्यात आली आहे. ही भारतातत पार पडलेली पहिली लॅपरोस्कोपिक एग-बाइंडिंग शस्त्रक्रिया आहे. ही दुर्मिळ शस्त्रक्रिया पुण्याच्याच स्मॉल अॅनिमल क्लिनिकमध्ये डॉक्टर नरेंद्र परदेशी यांच्या नेतृत्वाखाली पार पडली. या शस्त्रक्रियेमुळे गेले काही महिने मृत्युशी झुंज देणाऱ्या श्रीचा जीव वाचवण्यास यश मिळाले आहे.

लॅपरोस्कोपिक एग-बाइंडिंग शस्त्रक्रिया ही एक कमीत कमी आघात करणारी शस्त्रक्रिया आहे. यात ओटीपोटात लहान चिरे करून एक पातळ, प्रकाश असलेला कॅमेरा आणि शस्त्रक्रियेसाठी आवश्यक उपकरणे शरीरात टाकली जातात. या प्रक्रियेद्वारे, डॉक्टरांना शरीराच्या आतले अवयव स्पष्टपणे दिसतात आणि शस्त्रक्रिया करणे सोपे जातात. फॅलोपियन नलिकांमध्ये अडथळे किंवा एंडोमेट्रिओसिस सारख्या समस्या असल्यास या शस्त्रक्रियेने त्या दुरूस्त केल्या जातात.

नेहमी सक्रिय असणारं श्री नावाचं मादी कासव गेल्या काही महिन्यांपासुन अचानक सुस्त झाले होते. या कासवाने आहार घेणेही बंद केले होते. अशात या पाळीव कासवाच्या पालकांना त्याच्या अंडी बाहेर पडण्याच्या जागेस सुज आल्याचे दिसले, आणि त्यांनी विलंब न करता कासवाला पुण्यातील द स्मॉल अॅनिमल क्लिनिकमध्ये नेले. यावेळी कासवाच्या काही चाचण्या करण्यात आल्या. तपासणीत कासवाला 'एग बाऊडींग'चा त्रास असल्याचे दिसून आले. या स्थितीत कासव नैसर्गिकरित्या अंडी देऊ शकत नाहीत. अल्ट्रासाऊंडमध्ये वाढलेले यकृत आणि पूर्णपणे तयार झालेली अंडी देखील दिसून आली, तर रक्त चाचण्यांमध्ये या कासवाची हिमोग्लोबिनची पातळी कमी झाल्याचे दिसून आले. एपिडोसिन इंजेक्शनने अंडी बाहेर काढण्याचे सुरुवातीचे प्रयत्न अयशस्वी झाले. प्रसूती प्रवृत्त करण्याच्या अयशस्वी प्रयत्नानंतर शस्त्रक्रियेपूर्वी रक्त चाचणी करण्यात आली. तिचे हृदय सामान्यपणे काम करत होते, जे शस्त्रक्रियेपूर्वीचे सकारात्मक लक्षण होते. मात्र रक्त चाचण्यांमध्ये हिमोग्लोबिनची कमतरता दिसून आली, म्हणून ऑपरेशन सुरू करण्यापूर्वी तिची प्रकृती स्थिर करण्यासाठी काही औषधे लिहून देण्यात आली.

याबद्दल बोलताना द स्मॉल क्लिनिकमधील पशुवैद्य डॉक्टर नरेंद्र परदेशी यांनी सांगितले की, "संपूर्ण प्रक्रियेदरम्यान आरामदायी राहण्यासाठी तिला काळजीपूर्वक इंट्युबेट करण्यात आले आणि ऑक्सिजनसह भूल देण्यात आली. तिचे वजन १.५ किलो होते. बीपी डॉप्लर आणि एसपीओ२ सेन्सर वापरून तिच्या जीवनावश्यक अवयवांचे निरीक्षण करण्यात आले. तिला उबदार ठेवण्यासाठी, खाली एक हीटिंग पॅड ठेवण्यात आला. शस्त्रक्रियेदरम्यान, उजव्या पायाच्या मागे गर्भाशयाच्या जवळ एक लहान छिद्र पाडून अंडाशयतून चार पूर्णपणे तयार झालेली अंडी काढण्यात आली. त्यानंतर, अंडाशय देखील काढून टाकण्यात आले. श्री एका तासातच बरी झाली. सहसा, अशा प्रकरणांमध्ये, अंडी काढण्यासाठी कवच कापावे लागते मात्र या प्रकरणात डॅाक्टरांनी प्रसंगावधान राखत शस्त्रक्रिया केल्याने कवच वाचविता आले. त्यामुळे संसर्गाचा धोका टळला. ही भारतातील पहिली लॅपरोस्कोपिक एग-बाउंड शस्त्रक्रिया आहे, जिथे सेव्होफ्लुरेन गॅस ऍनेस्थेसियासह GE 620 केअरस्टेशनचे यांत्रिक व्हेंटिलेशन वापरले गेले.