Chanakya Niti For Self Respect : वारंवार अपमान सहन करणे हे शहाणपणाचे लक्षण नाही, जाणून घ्या

Chanakya Niti :

आचार्य चाणक्यांनी आपल्या नीतीशास्त्रात अनेक गोष्टींवर आपले वेगळे मत मांडले आहेत. जग त्यांना 'कौटिल्य' या नावानेही ओळखते. आचार्य यांची विविध विषयांवरील धोरणे सर्वसामान्यांच्या जीवनाला स्पर्श करतील अशी लिहिली आहेत. अशा पद्धतीने त्यांना प्रभावित करतात आणि प्रेरणा देतात.

उदाहरणार्थ, त्यांची विचारसरणी अशी आहे की कोणतीही व्यक्ती आवश्यकतेपेक्षा जास्त सरळ असू नये. जंगलात जाऊन पाहा की लोक सरळ खोड असलेली झाडे जास्त तोडतात आणि वाकड्या झाडांना (Tree) हातही लावायचा विचार करत नाही. या संदर्भात त्यांचा असा विश्वास आहे की एखाद्याने अपमान वारंवार सहन करणे हा सज्जनपणा नसून मूर्खपणा आहे.

किंबहुना जो तुमचा वारंवार अपमान करतो तो तुमचा त्रास आणि मौन राहणे हे त्याचा विजय समजून आनंदी असतो. तो तुम्हाला केवळ मनोरंजनाचे साधन मानतो, अशा स्थितीत तुम्ही तुमच्या सज्जन प्रवृत्तीकडे लक्ष दिले पाहिजे.

चाणक्यांच्या मते कुजलेल्या फुलांनाच दुर्गंधी येते. नव्याने बहरलेली फुलेही आजूबाजूचे वातावरण सुगंधित करतात. तसेच इतरांचा अपमान करणारे नकारात्मक (Negative) प्रवृत्तीचे लोक संपूर्ण वातावरण दूषित करतात.

सर्वसाधारणपणे, जेव्हा कोणी तुमचा अपमान करतो तेव्हा तुम्ही त्याच भाषेत प्रत्युत्तर दिल्यास तुम्हाला काही काळ बरे वाटू शकते, परंतु नंतर ते तुम्हाला मानसिक त्रास देईल आणि तो क्षण तुमच्यासाठी वाईट असेल, ती एक वाईट आठवण म्हणून राहील. एवढेच नाही तर समाजातील तुमचा मान कमी होईल.

जेव्हा कोणी कोणाचा अपमान करतो तेव्हा हुशारीने वागणारे फार कमी लोक (People) असतात. चाणक्य नीतीनुसार, जर कोणी तुमचा अपमान करत असेल तर त्याच्यावर कोणतीही प्रतिक्रिया देऊ नका. पण याचा अर्थ असा नाही की तुम्ही अपमान सहन करत राहा. कारण अपमान दोनदा सहन करणे शहाणपणाचे आहे, पण सतत अपमान सहन करणे हा गुन्हा आहे. महाभारतात, भगवान कृष्णाने शिशुपालाच्या आईला तिच्या 100 चुका माफ करण्याचे वचन दिले होते, आणि जेव्हा शिशुपालाने कृष्णाचा अपमान केला तेव्हा शेवटी त्याच्या 101 व्या चुकीवर, शिशुपालाने आपल्या सुदर्शन चक्राने त्याची मान तोडली.

तुम्ही पण पाहिलं असेल की कुत्रे चालताना हत्तींवर भुंकतात, पण हत्ती स्वतःच्या वाटेवर चालतो, त्याला काही फरक पडत नाही, लोक कुत्र्यांचीच चेष्टा करतात.

लोक तुमच्या व्यक्तिमत्त्वाने नव्हे तर तुमच्या कृतीने प्रभावित होतात. तुमच्या कृतींमुळे तुमच्या व्यक्तिमत्त्वाचा गौरव वाढतो. तुम्ही स्वतः नाव आणि प्रसिद्धी मिळवली नाही तर लोक तुम्हाला हलकेच घेतील. जेव्हा कृष्ण आपला भाऊ बलराम सोबत मथुरेचा राजा कंसाच्या दरबारात पोहोचला तेव्हा सर्व दरबारी त्याची खिल्ली उडवत होते, पण जेव्हा भगवान श्रीकृष्णाने कंसाच्या शक्तिशाली राक्षसांचा पराभव केला तेव्हा स्वतः कंसानेही कृष्णाच्या दैवी शक्तीपुढे शरणागती पत्कारली.

चाणक्यांच्या या उदाहरणांद्वारे एखादी व्यक्ती तुमचा अपमान वारंवार करत असेल तर तो सहन करणे हा सज्जनपणा नसून मूर्खपणा आहे.