दिल्ली, ता. ३ जून २०२४

देशातील लोकसभा निवडणुकांचा अंतिम निकाल अवघ्या काही तासांवर येऊन ठेवला आहे. लोकसभेच्या कुरुक्षेत्रात कोण बाजी मारणार? कोणाचं सरकार स्थापन होणार? याकडे जगाचे लक्ष लागले आहे. प्रचाराचा शेवटचा टप्पा संपल्यानंतर पंतप्रधान नरेंद्र मोदी 30 मे रोजी तामिळनाडूतील कन्याकुमारी येथे पोहोचले आणि तेथील विवेकानंद रॉक मेमोरियलमध्ये त्यांनी 45 तास ध्यानधारणा केली. या ध्यानधारणेचा अनुभव आणि आगामी वाटचालीसंबंधी पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी विचार प्रकट केले आहेत.

माझ्या प्रिय देशवासियांनो,

लोकशाहीच्या जननीत लोकशाहीच्या सर्वात मोठ्या उत्सवाचा एक टप्पा पूर्ण होत आहे. कन्याकुमारीच्या तीन दिवसांच्या आध्यात्मिक प्रवासानंतर मी विमानाने दिल्लीला निघालो आहे. काशी आणि इतर अनेक जागांवर मतदान सुरू आहे. खूप सारे अनुभव आहेत, संवेदना आहेत. मला माझ्या आत असीम ऊर्जेचा प्रवाह जाणवतो आहे.

खरंच, २०२४ च्या या निवडणुकीत अनेक आनंददायी योगायोग पाहायला मिळाले. अमृतकलच्या या पहिल्या लोकसभा निवडणुकीत मी 1857 च्या पहिल्या स्वातंत्र्यलढ्याचे प्रेरणास्थान असलेल्या मेरठ येथून प्रचाराची सुरुवात केली. भारतभर फिरत असताना या निवडणुकीची माझी शेवटची सभा पंजाबमधील होशियारपूर येथे झाली. संत रविदासजींची पवित्र भूमी आणि आपल्या गुरूंची भूमी, पंजाबमध्ये शेवटची सभा घेण्याचे सौभाग्यही विशेष आहे. यानंतर कन्याकुमारीत भारतमातेच्या चरणी बसण्याची संधी मिळाली.

त्या सुरुवातीच्या क्षणी माझ्या मनात निवडणुकीचा आवाज घुमत होता. रॅली आणि रोड शो मध्ये दिसणारे असंख्य चेहरे माझ्या डोळ्यासमोर येत होते. माता, भगिनी आणि मुलींच्या अपार प्रेमाची ती लाट, त्यांचे आशीर्वाद त्यांच्या डोळ्यातला माझ्यासाठीचा विश्वास, ती आपुलकी मी सगळं आत्मसात करत होतो. माझे डोळे ओले होत होते. मी शून्यात जात होतो, ध्यानात शिरत होतो.

काही क्षणाचे राजकीय वादविवाद, हल्ले आणि प्रतिआक्रमण. आरोप-प्रत्यारोपांचे आवाज आणि शब्द, ते सगळे आपोआप शून्यात गेले. माझ्या मनातील अलिप्ततेची भावना अधिक तीव्र झालमाझे मन बाह्य जगापासून पूर्णपणे अलिप्त झाले. एवढ्या मोठ्या जबाबदाऱ्यांमध्ये अशी साधना करणे अवघड आहे. पण कन्याकुमारीच्या भूमीने आणि स्वामी विवेकानंदांच्या प्रेरणेने ते सोपे केले.

मित्रांनो, कन्याकुमारीचे हे ठिकाण नेहमीच माझ्या हृदयाच्या खूप जवळ आहे. कन्याकुमारी येथील विवेकानंद रॉक मेमोरियल श्री एकनाथ रानडे यांनी बांधले. मला एकनाथजींसोबत खूप प्रवास करण्याची संधी मिळाली. या स्मारकाच्या उभारणीदरम्यान काही काळ कन्याकुमारीमध्ये राहून तेथे भेट देणे स्वाभाविक होते.

काश्मीरपासून कन्याकुमारीपर्यंत, प्रत्येक देशवासियांच्या हृदयात या आपल्या समान ओळखी आहेत. हे ते शक्तीपीठ आहे जिथे माता शक्तीने कन्याकुमारीच्या रूपात अवतार घेतला होता. या दक्षिणेकडील टोकाला, माता शक्तीने तपश्चर्या केली आणि भारताच्या उत्तरेकडील टोकाला हिमालयात वास्तव्य करणाऱ्या भगवान शिवाची वाट पाहिली.

कन्याकुमारी ही संगमाची भूमी आहे. आपल्या देशातील पवित्र नद्या वेगवेगळ्या समुद्रांमध्ये एकत्र येतात आणि इथे त्या समुद्रांचा संगम होतो आणि इथे आणखी एक महान संगम दिसतो - भारताचा वैचारिक संगम. विवेकानंद रॉक मेमोरिअल सोबतच संत तिरुवल्लुवर, गांधी मंडपम आणि कामराजर मणि मंडपम यांचा मोठा पुतळा आहे. महान वीरांच्या विचारांच्या या प्रवाहांचा येथे राष्ट्रीय विचारांचा संगम होतो. यातून राष्ट्र उभारणीसाठी मोठी प्रेरणा मिळते, भारत हे राष्ट्र आणि देशाच्या एकतेबद्दल शंका घेणाऱ्यांना कन्याकुमारीची ही भूमी एकतेचा अमिट संदेश देते.

मित्रांनो, स्वामी विवेकानंदजी म्हणाले होते- प्रत्येक राष्ट्राकडे एक संदेश असतो, पूर्ण करण्याचे ध्येय असते, पोहोचण्याचे भाग्य असते. हजारो वर्षांपासून भारत एका अर्थपूर्ण उद्देशाने याच भावनेने पुढे जात आहे. भारत हजारो वर्षांपासून विचारांच्या संशोधनाचे केंद्र आहे. आपण जे कमावले आहे ते कधीही आपले वैयक्तिक भांडवल मानले गेले नाही आणि आर्थिक किंवा भौतिक बाबींवर कधीही मापले गेले नाही. म्हणूनच, ‘इदम ना मम’ हा भारताच्या स्वभावाचा जन्मजात आणि नैसर्गिक भाग बनला आहे.

भारताच्या कल्याणाने जगाचे कल्याण होते, भारताच्या प्रगतीने जगाची प्रगती होते, आपले स्वातंत्र्य आंदोलन हे याचे मोठे उदाहरण आहे. १५ ऑगस्ट १९४७ रोजी भारत स्वतंत्र झाला. त्यावेळी जगातील अनेक देश गुलामगिरीत होते. त्या देशांनाही भारताच्या स्वातंत्र्यातून प्रेरणा आणि बळ मिळाले, त्यांना स्वातंत्र्य मिळाले. सध्या कोरोनाच्या कठीण कालखंडाचे उदाहरणही आपल्यासमोर आहे. जेव्हा गरीब आणि विकसनशील देशांबद्दल शंका व्यक्त केल्या जात होत्या, तथापि, भारताच्या यशस्वी प्रयत्नांमुळे अनेक देशांना प्रोत्साहन आणि सहकार्य मिळाले.