इक्विटी मार्केटमध्ये Initial Public Offering म्हणजेच IPO म्हणून ओळखली जाते. IPO ही एक प्रक्रिया आहे ज्याद्वारे खाजगी कंपनी आपले शेअर्स सार्वजनिक किंवा सामान्य गुंतवणूकदारांना नवीन स्टॉक जारी करून प्रथमच ऑफर करते. भांडवल उभारणीसाठी कंपनी IPO जारी करत असते. खाजगी कंपनीसाठी, कायद्यानुसार भागधारकांची संख्या मर्यादित असते. पब्लिक ऑफरची ही प्रक्रिया इक्विटी मार्केटमध्ये 'लिस्टिंग' म्हणून ओळखली जाते. (What is IPO in Share Market)

कंपनीला IPO साठी मंजूरी कशी मिळते?

IPO साठी मान्यता मिळविण्यासाठी खाजगी कंपनीला चालू एक्सचेंजेस अँड सिक्युरिटीज एक्सचेंज कमिशन (SEC) च्या आवश्यकता पूर्ण कराव्या लागतात. एखाद्या कंपनीला युनिकॉर्नचा दर्जा मिळाल्यानंतर किंवा सुमारे 1 बिलियन डॉलरच्या खाजगी मूल्यांकनापर्यंत पोहोचल्यानंतर, कंपनी IPO मंजूरीसाठी अर्ज अर्ज करू शकते. तथापि, हे अनिवार्य नाही कारण कंपन्या सूचीबद्ध होण्यासाठी मूलभूत गोष्टींसह अधिक चांगली विश्वासार्हता आणि भविष्यातील क्षमता सिद्ध करू शकतात. त्या आधारावर बाजारपेठेतील स्पर्धा महत्त्वाची ठरते. (How To Apply In IPO)

IPO मंजूरी मिळण्यापूर्वी, कंपनीचे भागधारक हे साधारणपणे संस्थापक, कुटुंब, मित्र आणि उद्यम भांडवलदार असतात. पण, पब्लिक ऑफर म्हणजे, सामान्य नागरिकांचे पैसे कंपनीमध्ये गुंतले जातील. म्हणून, पैसे सुरक्षित ठेवणे एसईसी आणि एक्सचेंजेससाठी अत्यंत महत्वाचे आहे. IPO सूचीसह, पूर्वीचे गुंतवणूकदार देखील त्यांच्या गुंतवणूकीतून बाहेर पडू शकतात.

असा करा IPO साठी अर्ज...

* तुमच्या ट्रेडिंग प्लॅटफॉर्मवर लॉग इन करा आणि सध्याच्या IPO विभागात कंपनी निवडा.

* तुम्ही ज्यासाठी अर्ज करू इच्छिता त्या लॉटची संख्या आणि किंमत निवडा.

* तुमचा UPI आयडी एंटर करा आणि सबमिट वर क्लिक करा. यासह तुमची बोली एक्सचेंजकडे ठेवली जाईल.

* तुम्हाला तुमच्या UPI अॅपमध्ये निधी ब्लॉक करण्याची सूचना मिळेल. ब्लॉक विनंती मंजूर करा.

* मंजुरी मिळाल्यावर, आवश्यक रक्कम तुमच्या बँक खात्यात ब्लॉक केली जाईल.

* वाटप केल्यावर, ब्लॉक केलेली रक्कम तुमच्या बँक खात्यातून वजा केली जाईल आणि शेअर्स तुमच्या डीमॅट खात्यात जमा केले जातील. जर तुम्हाला शेअर मिळाले नाही तर ब्लॉक केलेली रक्कम पुन्हा तुमच्या खात्यात जमा केली जाईल.

IPO मध्ये शेअर्सचे वाटप कसे होते?

एखाद्या संस्थेने सामान्य लोकांसाठी IPO लाँच केल्यानंतर, शेअर्ससाठी सर्व बोली ऑनलाइन नोंदणी केल्या जातात. त्यानंतर ऑनलाइन प्रक्रियेद्वारे, चुकीच्या पद्धतीने सबमिट केलेल्या सर्व अवैध बिड एकूण बिड्समधून काढून टाकल्या जातात. यासह, कपंनीकडे IPO साठी खरी बोली लावणाऱ्यांची अंतिम संख्या असते.

दोन प्रकारे कंपनीवर अशी परिस्थिती येऊ शकते..

1. यशस्वी बिडची एकूण संख्या फर्मने ऑफर केलेल्या समभागांच्या संख्येपेक्षा कमी किंवा समान आहे.

2. यशस्वी बिडची एकूण संख्या फर्मने ऑफर केलेल्या समभागांच्या संख्येपेक्षा जास्त आहे.

Edited By: Pravin Dhamale