Vijayadashami 2023 :

दरवर्षी नवरात्रीच्या नऊ दिवसांच्या उत्सवानंतर दहाव्या दिवशी दसरा हा सण साजरा केला जातो. विजयादशमी आणि दसऱ्याच्या निमित्ताने देशभरात मोठ्या उत्साहाचे वातावरण आहे. गावागावात रावण दहनासोबतच आणि शहरांमध्ये जत्रेचे आयोजन केले जाते.

हा सण केवळ पूजेच्या दृष्टिकोनातूनच महत्त्वाचा नाही, तर सांस्कृतिक दृष्टिकोनातूनही या दसऱ्याला विशेष महत्त्व आहे. यावर्षी 24 ऑक्टोबर रोजी दसरा किंवा विजयादशमी हा सण देशभरात मोठ्या थाटामाटात साजरा केला जाणार आहे.  ('साम टीव्ही'चं व्हॉट्सअ‍ॅप चॅनल जॉईन करण्यासाठी येथे क्लिक करा)

विजयादशमी आणि दसरा एकच आहे, असे अनेकांना वाटते. जरी हा सण एकाच तारखेला साजरा केला जात असला तरी या दोन सणांमध्ये (Festival) एक विशेष फरक आहे.

दसरा आणि विजयादशमी यातील फरक

• दसरा हा हिंदूंचा प्रमुख सण आहे, हा सण अश्विन महिन्याच्या शुक्ल पक्षाच्या दहाव्या दिवशी साजरा केला जातो.

• या दिवशी प्रभू रामाने रावणाचा वध केला म्हणून या दिवसाला दसरा म्हणतात.

• याशिवाय नवरात्रीच्या नऊ दिवसांच्या युद्धानंतर दहाव्या दिवशी या दिवशी दुर्गा देवीने महिषासुराचा वध केला, म्हणून या दिवशी विजयादशमी म्हणतात.

• विजय दशमी हा सण असत्यावर सत्याचा विजय म्हणूनही साजरा केला जातो.

• पौराणिक कथेनुसार, भगवान रामाने नऊ दिवस आदिशक्ती देवी दुर्गेची पूजा करून दशमीला रावणाचा वध केला ( आदिशक्ती देवी दुर्गेची पूजा कशी करावी ). त्यामुळे दसरा हा सण वाईटावर चांगल्याचा विजय म्हणून साजरा केला जातो.

• वाईटावर चांगल्याचा विजय झाल्याच्या जल्लोषात रावण, मेघनाद आणि कुंभकरण यांच्या पुतळ्यांचे दहन करून दसरा साजरा केला जातो.

• रामाच्या विजयाचा आनंद साजरा करण्यासाठी दसरा आणि विजयादशमी साजरी केली जात असली तरी, देशी दुर्गेची पूजा दोन्ही रूपात केली जाते.

• दसऱ्याला घरातील सर्व पुरुष रावणाचे दहन करण्यासाठी जातात आणि त्याच्या परतीचा आनंद साजरा करण्यासाठी घरे दिव्यांनी सजविली जातात.

• घरातील माणसे रावणाचे दहन करून परत आल्यावर त्याला लाकडी मचाणावर उभे करून तुपाचा दिवा लावून आरती करतात आणि दही-तांदूळ लावून तिलक लावतात.

• ग्रह शांत ठेवण्यासाठी, प्रत्येकाला तांदूळ दिला जातो आणि दहा दिशांना शिंपडण्यास सांगितले जाते.

• विजयादशमीच्या दिवशी दुर्गादेवीच्या मूर्ती आणि कलश, नांगर आणि भरतीचे विसर्जन नदी आणि तलावांमध्ये केले जाते.