मानवी आरोग्यासाठी दररोज ६ ते ८ तासांची शांत झोप खूप आवश्यक असते. झोप शरीराला फ्रेश करते आणि दिवसभर ऊर्जावान ठेवते. मात्र झोपेत वारंवार अडथळे येत असतील तर त्याकडे दुर्लक्ष करणं योग्य नाही. अनेकांना रात्री मध्येच जाग येते, पुन्हा झोप लागत नाही यामागे अनेक आरोग्यदायी आणि मानसिक कारणे असू शकतात.

कमी झोपेची मुख्य कारणे

वाढते वय

झोपेच्या अडथळ्याचे एक प्रमुख कारण म्हणजे वाढते वय. वय वाढल्यावर शरीराची झोपेची पद्धत बदलते आणि रात्री वारंवार जाग येते. ही एक सामान्य तक्रार आहे असे आपण म्हणू शकतो. तज्ज्ञ सांगतात की वयानुसार झोप कमी होत जाते आणि त्यामुळे गाढ झोप मिळणे कठीण होते.

वाढता तणाव

तणाव हे दुसरे महत्त्वाचे कारण आहे. मानसिक ताणतणावामुळे शरीरातील मज्जासंस्थेवर परिणाम होतो. त्यामुळे रक्तदाब आणि हृदयाचे ठोके वाढतात, ज्यामुळे झोपेतून अचानक जाग येऊ शकते. सततची चिंता, कामाचा ताण किंवा वैयक्तिक समस्या हे घटक झोपेचा दर्जा कमी करू शकतात.

औषधांचे सेवन

काही औषधांच्या वारंवार सेवनामुळे देखील झोपेवर परिणाम होतो. सर्दी, डिप्रेशन किंवा औषधांमुळे शरीरात अस्वस्थता निर्माण होऊन झोपेत अडथळा येऊ शकतो.

लिव्हरचा धोका

रात्री विशेषतः १ ते ३ वाजता जाग येणे हे लिव्हरशी संबंधित समस्यांचे लक्षण असू शकते. लिव्हरची कार्यक्षमता कमी झाल्यास रक्तप्रवाहात अडथळे येतात आणि त्यामुळे झोपेत व्यत्यय येतो. शिवाय, तणावामुळे लिव्हरच्या कार्यावरही प्रतिकूल परिणाम होतो.

त्याचप्रमाणे, गॅस्ट्रिक समस्या, डिप्रेशन, न्युरोपथी, रजोनिवृत्ती, प्रोस्टेट वाढ, थायरॉईड विकार आणि स्लीप एपनिया , झोपेत श्वास घ्यायला त्रास होणे, यांसारख्या अनेक आरोग्याच्या अडचणींमुळे झोप तुटू शकते. रात्री झोपेतून जाग येण्याची ही समस्या सतत जाणवत असल्यास ती दुर्लक्ष करू नये. जीवनशैलीत बदल करणे, तणाव कमी करणे, संतुलित आहार घेणे आणि डॉक्टरांचा सल्ला घेणे आवश्यक आहे.