Chanakya Niti :

आचार्य चाणक्य यांची धोरणे अनेकांना योग्य वाटत नसतील, परंतु त्यांनी सांगितलेल्या अनेक गोष्टी जीवनात कोणत्या ना कोणत्या मार्गाने सत्य असणे आवश्यक आहे हे दर्शविते. आपल्या व्यग्र जीवनशैलीमध्ये आपण त्यांच्या अनेक कल्पनांकडे दुर्लक्ष करू शकतो, परंतु जर आपण त्या लक्षात ठेवल्या तर ते प्रत्येक परीक्षेत आपली योग्यता नक्कीच सिद्ध करतील.

आचार्य चाणक्य यांनी आपल्या नीतीमध्ये या गोष्टी सांगितल्या आहेत, ज्या जाणून घेतल्यास तुम्हाला कोणत्याही व्यक्तीचे चांगुलपण किंवा वाईटपणा सहज कळू शकतो.

श्लोक

यथा चतुर्भिः कनकं परीक्ष्यते निघर्षणच्छेदनतापताडनैः ।

तथा चतुर्भिः पुरुषः परीक्ष्यते त्यागेन शीलेन गुणेन कर्मणा ॥

अर्थ

सोने घासून, कापून, गरम करून किंवा मारून तपासले जाते. त्याचप्रमाणे माणसाची परीक्षा (Exam) त्याच्या त्याग, आचरण, गुण आणि कृतीतून होते.

आचार्य चाणक्य यांच्या म्हणण्यानुसार, सोन्याच्या शुद्धतेचा प्रश्न येतो तेव्हा ते घासून, कापून, गरम करून किंवा मारून सहज खरे आहे असे ठरवता येते. त्याचप्रमाणे, आपण कोणत्याही व्यक्तीबद्दल फक्त त्याच्याकडे पाहून योग्यरित्या जाणून घेऊ शकत नाही. अशा परिस्थितीत, सोन्याचे उदाहरण घेऊ शकता की त्याची शुद्धता दाखवण्यासाठी त्याला कशाप्रकारे सामोरे जावे लागते. त्याचप्रमाणे या 4 पद्धतींचा वापर करून व्यक्तीचे सत्य जाणून घेता येते.

बलिदान

कोणत्याही व्यक्तीबद्दल जाणून घेण्याचा पहिला मार्ग म्हणजे त्याच्या त्यागातून. आचार्य चाणक्य (Acharya Chanakya) यांच्या मते, जर एखादी व्यक्ती इतरांच्या सुखात आनंदी असेल आणि त्यांच्या दु:खात स्वतःच्या सुखाचा त्याग करत असेल तर समजा तो चांगला माणूस आहे. जो माणूस तुमच्या समोर स्वतःला सर्वोत्कृष्ट म्हणवून घेतो पण वेळ आल्यावर पळून जाणारा पहिला असतो, तर समजा त्याचा तुमच्या आयुष्यात काहीच उपयोग नाही.

आचरण

कोणत्याही व्यक्तीचे आचरण जाणून घ्यायचे असेल तर त्याचे आचरण समजून घ्या. कारण जो माणूस चांगला असतो तो सर्व प्रकारच्या वाईटांपासून दूर राहण्याचा प्रयत्न करतो. तो पूर्णपणे चुकीच्या गोष्टीत गुंतत नाही. इतरांबद्दल वाईट भावना नसलेले लोक सर्वोत्तम मानले जातात. कारण माणसाचे आचरण आणि चारित्र्य हे त्याच्या आयुष्यात खूप महत्त्वाचे मानले जाते.

गुण

एखाद्याला न्याय देण्याचा तिसरा मार्ग म्हणजे त्याचे गुण . प्रत्येक व्यक्तीमध्ये काही गुण आणि काही तोटे असतात. एखाद्या व्यक्तीमध्ये खोटे बोलणे, उद्धटपणा दाखवणे, लोकांचा अपमान करणे असे दुर्गुण असतील तर त्या व्यक्तीने लगेच त्याच्यापासून दूर राहावे.

कर्म

कोणतीही व्यक्ती त्याच्या कर्मावरून तो चांगला आहे की वाईट हे सहज ओळखू शकतो. जर एखादी व्यक्ती चुकीच्या मार्गाने पैसे (Money) कमवत असेल, सर्व काही चुकीच्या मार्गाने करत असेल तर अशा व्यक्तीपासून दूर राहा. कारण चुकीच्या लोकांचा तुमच्या आयुष्यावर वाईट परिणाम होऊ शकतो.