आधार कार्ड हा सध्या सर्वात महत्त्वाच्या कागदपत्रांपैकी एक आहे. कोणतेही शासकीय काम आधार कार्डशिवाय पुर्ण होत नाही. त्यासाठी अनेकांची आधारकार्ड बनवण्याची धावपळ सुरू असते. अगदी लहान बाळाचा जन्म झाला की लगेचच आधार कार्ड काढले जाते. आधार कार्ड शिवाय तुम्ही लाडकी बहिण योजना असो किंवा प्रधानमंत्री आवास योजना कोणत्याच योजनेचा लाभ घेऊ शकत नाही. मात्र आता 'UIDAI'अर्थातच युनिक आयडेंटिफिकेशन अथॉरिटी ऑफ इंडियाने नवीन आधार कार्ड बनवण्याच्या प्रक्रियेत अनेक मोठे बदल केले आहेत. काय आहेत हे बदल चला जाणून घेऊया.
18 वर्षे किंवा त्याहून अधिक वयाच्या नागरिकांना आधार कार्ड काढण्यासाठी साधारणत: 6 महिन्यांचा कालावधी लागू शकतो. आधार कार्डसाठी नोंदणी केल्यानंतर 6 महिन्यांनी आधार कार्ड मिळू शकेल. UIDAIमध्ये नोंदणी केल्यानंतर व्यक्तीची राष्ट्रीय, राज्य आणि जिल्हा म्हणजेच स्थानिक पातळीवर पडताळणी केली जाणार आहे. आता UIDAIने आपल्या नियमांमध्ये बदल करत त्रिस्तरीय पडताळणी प्रणाली सुरू केली आहे.
आता आधार सेवा केंद्रातून नावनोंदणी झाल्यानंतर, केंद्रातून प्रथम व्यक्तीचा डेटा बेंगळुरूमधील UIDAI सेंटरमध्ये पाठवला जाईल त्यानंतर ते पुढील पडताळणीसाठी आपल्या राज्यात पाठवले जाणार आहे आणि राज्यानंतर तिसरी पडताळणी नागरिकाच्या जिल्ह्यात केली जाणार आहे अशा प्रकारे तीन वेळा पडताळणी झाल्यानंतरच आधार कार्डची प्रकिया पुर्ण होणार आहे.
नवीन आधार कार्ड काढण्यासाठी तुम्हाला काही सोप्या प्रक्रिया कराव्या लागणार आहेत. यासाठी तुम्हाला जवळच्या आधार नोंदणी केंद्रात जाऊन नोंदणी करावी लागणार आहे. यासाठी तुम्ही UIDAI च्या अधिकृत वेबसाइटवर तुमच्या घराजवळील आधार केंद्र शोधू शकतात.
10 वर्षे जुने आधार कार्ड अपडेट करणे आवश्यक आहे. हे आधार कार्ड दोन प्रकारे अपडेट केले जाणार आहेत. या आधी दिलेली ऑनलाइन मोफत अपडेटची तारीख तीन वेळा वाढवण्यात आली आहे. मागील महिन्यात पुन्हा मुदतवाढ देण्यात आली होती. ज्यामध्ये 14 जून ते 14 सप्टेंबर ही अंतिम तारीख निश्चित करण्यात आली आहे. जर तुम्ही ऑफलाइन आधार अपडेट करत असाल, तर अशा परिस्थितीत तुमच्या फिंगर प्रिंट, आयरीस स्कॅन आणि फेस ऑथेंटिकेशन करूनच तुमचे आधार कार्ड अपडेट होणार आहे.
सुरक्षेशी संबंधित सर्व बाबी लक्षात घेता ही नवीन प्रणाली लागू करण्यात आली आहे. आधार योजनेच्या पहिल्या टप्प्यात अर्थातच वर्ष 2010-11 मध्ये नावनोंदणीनंतर आधार कार्ड काढण्यासाठी खासगी एजन्सीकडे जबाबदारी होती. त्यानंतर अर्जदाराने दिलेल्या तोंडी माहितीच्या आधारेच नावनोंदणी करण्यात आली. यातील काही आधार कार्ड बनावट आढळले आणि या आधार कार्डांच्या माध्यमातून मोठ्या प्रमाणात भ्रष्टाचार झाला असल्याची अनेक उदाहरणे आहेत.
Read Marathi news and watch Live TV. Breaking news from Maharashtra, India, Pune, Mumbai, Politics, Entertainment, Sports, Lifestyle at SaamTV. Get Live Marathi news on Mobile. Download the Saam Tv app for Android and IOS.