भारतातील गरिबीचं भीषण वास्तव; 'या' राज्यात सर्वाधिक लोक दारिद्र्य रेषेखाली

आजही भारतातील गरिबी (Poverty In India) ही एक महत्त्वाची समस्या आहे. आजही एक मोठा वर्ग दारिद्ररेषेखालील (Below Poverty Line) जीवन जगत आहे. त्याच वेळी, शहरांपेक्षा जास्त गरीब लोक खेड्यात राहतात. देशात 200 दशलक्षाहून अधिक लोक आहेत, जे दारिद्र्यरेषेखालील जीवन जगत आहेत. मोठ्या कष्टाने आपले जीवन जगत आहेत. गरिबीशी संबंधित अशी अनेक आकडेवारी आहेत, जी खरोखरच भयावह आहेत. देशातील राज्यनिहाय गरीबी आपण जाणून घेवूयात.

नुकतेच खासदार नुसरत जहाँ यांनी नियोजन मंत्रालयाकडे भारतातील गरिबीशी संबंधित डेटाची मागणी केली होती. यावर सांख्यिकी आणि कार्यक्रम अंमलबजावणी मंत्रालयाचे राज्यमंत्री (स्वतंत्र प्रभार), नियोजन मंत्रालयाचे राज्यमंत्री (स्वतंत्र प्रभार) आणि कॉर्पोरेट व्यवहार मंत्री यांनी उत्तर दिले आहे. ज्यामध्ये गरिबांच्या संख्येची माहिती देण्यात आली आहे.

भारतात गरिबी किती आहे?

2011-2012 च्या आकडेवारीनुसार भारतातील एकूण 21.92 टक्के लोक दारिद्र्यरेषेखाली जीवन जगत आहेत. जर आपण त्यांच्या संख्येबद्दल बोललो तर ही संख्या 2697.83 लाख आहे म्हणजेच 26 कोटी 97 लाख गरीब आहेत, ज्यांचा डेटा सरकारकडे आहे. त्याच वेळी, ते ग्रामीण भागात अधिक गरीब आहेत, कारण ग्रामीण भागात गरिबीची टक्केवारी 25.70 आहे तर शहरी भागात ही टक्केवारी 13.70 आहे. एकूण गरीबांपैकी सुमारे 21 कोटी गरीब फक्त ग्रामीण भागात राहतात, तर 5 कोटी गरीब लोक शहरी भागात राहतात. म्हणजेच देशातील दारिद्र्यरेषेखालील लोकांचा मोठा भाग खेड्यात राहतो.

कोणत्या राज्यात सर्वात वाईट स्थिती आहे?

राज्यनिहाय पाहिल्यास छोट्या राज्यांमध्ये परिस्थिती अधिक वाईट आहे. उदाहरणार्थ, दादरा आणि नगर हवेलीमध्ये 39.31 टक्के, झारखंडमध्ये 39.96 टक्के, ओडिशात 32. 59 टक्के गरीब लोक राहतात. त्याच वेळी, उत्तर प्रदेशात सुमारे 29 टक्के आणि बिहारमध्ये 33 टक्के लोक दारिद्र्यरेषेखाली आहेत.

जातीनुसार स्थिती काय आहे?

जातीनुसार, 45.3 टक्के एसटी, 31.5 टक्के अनुसूचित जाती, 22.6 टक्के ओबीसी आणि 15.5 इतर ग्रामीण भागात दारिद्र्यरेषेखाली आहेत. त्याच वेळी, 24.1 टक्के एसटी, 21.7 टक्के अनुसूचित जाती, 15.4 टक्के ओबीसी आणि 8.1 इतर शहरी भागात दारिद्र्यरेषेखाली आहेत.

Edited By: Pravin Dhamale