Infertility Causes : वंध्यत्व का येते ? तज्ज्ञांनी सांगितले कारण, जाणून घ्या

Infertility Causes : लग्नाच्या काही काळानंतर आपल्याला देखील मुल व्हावे अशी प्रत्येक जोडप्याची इच्छा असते त्यासाठी ते कुटुंब (Family) नियोजनही करतात. परंतु, आजकाल ही समस्या अगदी वाढत चालली आहे. सध्याच्या काळात वंध्यत्वाची समस्या झपाट्याने वाढत आहे. महिलांना (Female) वंध्यत्वाची समस्या असते असा एक सामान्य समज आहे, परंतु आता पुरुषांमध्ये वंध्यत्व आणि शुक्राणूंची संख्या लक्षणीय प्रमाणात वाढली आहे.

वंध्यत्व ही एक अशी स्थिती आहे, ज्यामुळे कोणत्याही जोडप्याला आई-वडील होण्याचे सुख मिळू शकत नाही. स्त्री असो वा पुरुष, जर कोणी वंध्यत्वाच्या कोणत्याही एका अवस्थेने त्रस्त असेल, तर त्याला गर्भधारणेमध्ये अडचणींचा सामना करावा लागतो. वंध्यत्वाच्या बाबतीत शुक्राणूंची संख्या कमी होते, तसेच शुक्राणूंच्या गुणवत्तेवरही परिणाम होतो, त्यामुळे वारंवार प्रयत्न करूनही गर्भधारणा शक्य होत नाही.

पण तुम्ही कधी जाणून घेण्याचा प्रयत्न केला आहे का, वंध्यत्व का होते किंवा वंध्यत्व कशामुळे होते? या विषयावरील अधिक माहिती आपण यूरोलॉजिस्टकडून जाणून घेऊया.

वंध्यत्व का होते -

शुक्राणूंची गुणवत्ता आणि शुक्राणूंची कमी संख्या यामुळे वंध्यत्व येते. त्यामुळे अंड्यांचा दर्जाही प्रभावित होतो. या सर्व कारणांमुळे हळूहळू वंध्यत्वाची समस्या सुरू होते. याशिवाय, अनेक भिन्न कारणे देखील पुरुष आणि स्त्रिया दोघांमध्ये वंध्यत्वास कारणीभूत आहेत.

पुरुषांमध्ये वंध्यत्व कारणीभूत ठरते -

अनुवांशिक दोष, काही वैद्यकीय परिस्थिती जसे की मधुमेह, गलगंड किंवा एचआयव्ही, क्लॅमिडीया, गोनोरिया इ. शुक्राणूंच्या उत्पादनावर, कार्यावर आणि गुणवत्तेवर परिणाम करतात. शीघ्रपतन, सिस्टिक फायब्रोसिस यांसारख्या समस्यांमुळेही अंडकोषांमध्ये अडथळा निर्माण होतो. दुखापत किंवा पुनरुत्पादक अवयवांना नुकसान झाल्यामुळे देखील वंध्यत्व येऊ शकते. याशिवाय, प्रदूषण, किरणोत्सर्गाचा संपर्क, धूम्रपान आणि मद्यपान, अॅनाबॉलिक स्टिरॉइड्स, फंगल इन्फेक्शन, चिंता, तणाव, नैराश्य आणि उच्च रक्तदाब हे देखील प्रमुख जोखीम घटक आहेत. उष्ण वातावरणात वेळ घालवणे, औषधांचे अतिसेवन, रेडिएशन किंवा केमोथेरपी इत्यादी. कर्करोगाच्या उपचारातील प्रक्रियांचा देखील शुक्राणूंच्या उत्पादनावर आणि गुणवत्तेवर परिणाम होतो.

स्त्रियांमध्ये वंध्यत्वाची कारणे -

ओव्हुलेशन विकार हे स्त्रियांमध्ये वंध्यत्वाचे प्रमुख कारण आहे. जे अंडाशयातून अंडी सोडण्यात महत्त्वाची भूमिका बजावतात. यामध्ये पीसीओएस आणि पीसीओडी व्यतिरिक्त इतर हार्मोनल आजारांचा समावेश आहे. हायपरप्रोलॅक्टिनेमिया सारख्या परिस्थितीचा देखील ओव्हुलेशनवर परिणाम होतो. थायरॉईड रोग देखील वंध्यत्व होऊ शकतो. याशिवाय काही वैद्यकीय परिस्थिती जसे की खाण्याचे विकार, ट्यूमर आणि वर्कआउट्सचाही प्रजनन क्षमतेवर परिणाम होतो. गर्भाशयाच्या समस्या जसे की गर्भाशय ग्रीवामधील विकृती, गर्भाशयाच्या पॉलीप्स किंवा गर्भाशयाच्या आकारासह. गर्भाशयाच्या मुखाचा कर्करोग आणि ट्यूमर देखील वंध्यत्वास कारणीभूत ठरू शकतात. वयानुसार, रजोनिवृत्तीच्या वेळी देखील अंडाशय काम करणे थांबवतात. याशिवाय जीवनशैलीच्या सवयी, वैद्यकीय परिस्थिती आणि पुरुषांप्रमाणे रेडिएशन-केमोथेरपी यांसारखे घटक महिलांच्या प्रजनन क्षमतेवर परिणाम करतात.

वंध्यत्व प्रतिबंधक उपाय - वंध्यत्व कसे टाळावे ?

- पोषक तत्वांनी युक्त आहार घ्या.

- धूम्रपान आणि अल्कोहोलचे सेवन टाळा.

- नियमित व्यायाम आणि योगासने करा.

- शरीराचे सामान्य वजन ठेवा.

- चिंता, तणाव, नैराश्य आणि निद्रानाश यासारख्या समस्यांचे व्यवस्थापन करा.

- चांगली आणि पुरेशी झोप घ्या.

- जंक, प्रक्रिया केलेले, गोड, पॅकेज केलेले पदार्थ आणि सोडा, एनर्जी ड्रिंक्स, चहा आणि कॉफी यांसारख्या कॅफिनयुक्त पेयांचे सेवन टाळा.

- डॉक्टरांकडून वेळोवेळी तपासणी करून घ्या.

- या काही सोप्या जीवनशैलीतील बदलांच्या मदतीने तुम्ही वंध्यत्व टाळू शकता आणि शुक्राणूंची संख्या वाढवू शकता. हे शुक्राणूंची गुणवत्ता सुधारतात आणि प्रजनन क्षमता देखील सुधारतात.

डिस्क्लेमर: सदर लेख फक्त सामान्य माहितीसाठी आहे. अधिक तपशीलांसाठी नेहमी आपल्या तज्ज्ञांशी संपर्क साधा.