भारतीय सैन्य हे जगातील तिसरे सर्वात मोठे आणि शक्तिशाली सैन्य आहे. भारतीय लष्कर सुमारे 13 लाख आणि राखीव सैन्य सुमारे 24 लाख आहे. हे आपल्या सामर्थ्यासाठी आणि शौर्यासाठी जगभर प्रसिद्ध आहे. त्याच्या सामर्थ्यामागील मूळ कारण म्हणजे आपल्या सैनिकांचे मजबूत प्रशिक्षण आणि आधुनिक शस्त्रे.
आज आपण भारतीय सैन्याच्या प्रशिक्षणाबद्दल माहिती जाणून घेणार आहोत. प्रशिक्षणादरम्यान भारतीय सैनिकाला कोणत्या आव्हानांना सामोरे जावे लागते, हे देखील आपण जाणून घेणार आहोत.
भारतीय सैन्यात भरती होण्यासाठी सैनिकांना कठोर Physical Fitness test उत्तीर्ण करावी लागते. त्यानंतरच त्यांची नियुक्ती भारतीय सैन्यदलात होऊ शकते. भारतीय सैन्य प्रशिक्षण केंद्र वेगवेगळ्या शहरांमध्ये आहे. जिथे फक्त त्या शस्त्रास्त्रांच्या सैनिकांचे प्रशिक्षण घेतले जाते. भारतीय सैन्याचे एकच प्रशिक्षण ब्रीदवाक्य आहे. ''शांतिकाल में ज्यादा पसीना बहाने से युद्धकाल में कम खून बहाना पड़ता है.'' (Latest Marathi News)
आर्मी रिक्रूटमेंट ऑफिसमधून भरती झाल्यानंतर, जवान एआरओने दिलेल्या इंडियन आर्मी ट्रेनिंग सेंटरमध्ये जातात, जिथे त्यांच्या कागदपत्रांची पडताळणी केली जाते. त्यानंतर त्यांना विविध विभागांमध्ये विभागले जाते. एका विभागात सुमारे 20 जवान असतात. भारतीय सैन्याच्या प्रशिक्षणाच्या वेळी सैनिकांना रिक्रूट म्हटले जाते. यानंतर त्याचे सैन्य प्रशिक्षण सुरू होते. यातच आज आपण बेसिक मिलिटरी ट्रेनिंग (BMT) बद्दल जाणून घेऊ...
बेसिक मिलिटरी ट्रेनिंगचा कालावधी 20 आठवडे असतो. ज्यामध्ये एक नागरिकाला पूर्णपणे सैन्यानुसार तयार केलं जातं. भारतीय लष्कराच्या या प्रशिक्षणादरम्यान जवानाला ट्रेनिंग, मानसिक आणि नैसर्गिकरीत्या मजबूत व्हावे यासाठी प्रत्येक बाबी शिकवल्या जातात. या प्रशिक्षणात प्रामुख्याने 4 प्रकारचे प्रशिक्षण जवानांना दिले जाते.
फिझिकल फिटनेस ट्रेनिंग
हा या प्रशिक्षणाचा मुख्य भाग आहे. सुमारे 60% मूलभूत लष्करी प्रशिक्षण फिझिकल फिटनेसवर केंद्रित आहे. सकाळी जवानांना फिझिकल ट्रेनिंग दिले जाते. ज्यामध्ये धावणे, व्यायाम, पुश अप, पुल अप, फ्रंट रोल, बॅक रोल, vertcal rope आणि horizontal rope हे महत्त्वाचे असतात. सकाळच्या फिझिकल ट्रेनिंगची वेळ सुमारे दीड तास असते. पण याशिवाय फ्रंट रोल आणि बॅक रोल (फिझिकल ट्रेनिंग) तुमच्या किंवा तुमच्या जोडीदाराच्या चुकीमुळे 24 तासांत केव्हाही सुरू होऊ शकतात?
बेसिक मिलिटरी ट्रेनिंगमध्ये दुसरे प्रशिक्षण म्हणजे कवायती प्रशिक्षण. दरवर्षी प्रजासत्ताक दिनी आपण जी परेड पाहतो, त्याला ड्रिल असे म्हणतात आणि त्याचे प्रशिक्षणही या 20 आठवड्यांमध्ये दिले जाते. यासाठी सैन्यात विशेष प्रशिक्षक आहेत आणि ते झिरो ते हिरो भरती करतात. कवायती ही एकमेव गोष्ट आहे जी सैनिकांना सैन्यात राहणे, खाणे, पेहराव आणि शिस्त शिकवते. प्रत्येक कामासाठी सैन्यात कवायत असते आणि प्रत्येक काम कवायतीनुसारच करावे लागते.
फिझिकल ट्रेनिंग प्रशिक्षण आणि कवायती प्रशिक्षणाव्यतिरिक्त, दिले जाणारे महत्त्वाचे प्रशिक्षण म्हणजे शस्त्र प्रशिक्षण. भारतीय लष्कराच्या प्रशिक्षणाचाही हा एक महत्त्वाचा भाग आहे. या प्रशिक्षणात सैनिकांना रायफलबद्दल तपशीलवार शिकवले जाते. या प्रशिक्षणादरम्यान फिझिकल फिटनेसवरही भर दिला जातो. भारतीय लष्कराच्या शस्त्र प्रशिक्षणाचे एकच ब्रीदवाक्य आहे. ''एक गोळी, एक शत्रू''
यातच 20 आठवड्यांच्या बेसिक मिलिटरी ट्रेनिंगनंतर जवानांना एका महिन्याच्या रजेवर पाठवले जाते आणि त्यानंतर त्यांना तांत्रिक प्रशिक्षणासाठी नियुक्त लष्करी रेजिमेंटमध्ये पाठवले जाते.
सर्व प्रशिक्षण संपल्यानंतर जेव्हा रिक्रूट लष्करी ऑपरेशनमध्ये पूर्णपणे सक्षम होतो, तेव्हा त्याची पासिंग आऊट परेड होते आणि तो भरतीतून एक सैनिक म्हणून बाहेर पडतो.
Read Marathi news and watch Live TV. Breaking news from Maharashtra, India, Pune, Mumbai, Politics, Entertainment, Sports, Lifestyle at SaamTV. Get Live Marathi news on Mobile. Download the Saam Tv app for Android and IOS.