Two Finger Test : महिलांच्या सुरक्षेबद्दल आणि प्रतिष्ठेबद्दल बोलताना नेहमी आपल्याला ऐकायला मिळते. परंतु पाहायला गेले तर याकडे सारेच दुर्लक्ष करतात. आजही महिलांना रस्त्यावरून चालताना अनेक घटनांना सामोरे जावे लागते, त्यापैकी एक बलात्कार आहे.

लक्षात घेण्याजोगा मुद्दा तेव्हा येतो जेव्हा बलात्कार पीडितांना 2 फिंगर टेस्ट करण्यास सांगितले जाते. कदाचित तुम्हाला माहीत नसेल, पण काही वेळा बलात्कार पीडितेची 2 फिंगर टेस्ट देखील केली जाते आणि या चाचणीच्या नकारात्मक बाजूवर वेळोवेळी चर्चा झाली आहे.

अलीकडेच सर्वोच्च न्यायालयानेही यावर नाराजी व्यक्त केली आहे. यासाठी 2 फिंगर टेस्ट नेमकी कशी असते हे समजून घेऊया.

2 फिंगर टेस्ट म्हणजे काय? (What is 2 Finger Test)

या चाचणीत पीडितेच्या प्रायव्हेट पार्टमध्ये बोटे घालून तिच्या कौमार्याविषयी जाणून घेण्याचा प्रयत्न केला जातो. चाचणी घेऊन, पीडितेसोबत शारीरिक संबंध आहेत की नाही हे समजून घेण्याचा प्रयत्न केला जातो. 2018 मध्ये, UN आणि WHO ने देखील महिलांवरील हिंसाचार संपवण्यासाठी 'टू-फिंगर टेस्ट'वर बंदी घालण्याची मागणी केली होती. या चाचणीने कौमार्य तपासता येत नाही, असेही WHO चे मत आहे.

सर्वोच्च न्यायालयात नाराजी व्यक्त केली

जोपर्यंत त्याची अंमलबजावणी होत नाही तोपर्यंत कोणताही नियम बनवून उपयोग नाही. असाच काहीसा प्रकार टू फिंगर टेस्टमध्येही पाहायला मिळतो, ज्याला सर्वोच्च न्यायालयाने अत्यंत चुकीचे म्हटले आहे.

न्यायमूर्ती चंद्रचूड आणि न्यायमूर्ती हेमा कोहली यांच्या खंडपीठाने निकालात म्हटले की, बलात्कार आणि लैंगिक अत्याचाराच्या प्रकरणांमध्ये टू-फिंगर टेस्ट चा वापर चुकीचा आहे. या चाचणीला कोणताही शास्त्रीय आधार नसल्याचे न्यायालयाने म्हटले आहे.

जो कोणी हे करेल त्याला दोषी ठरवले जाईल, असे कोर्टाचे म्हणणे आहे. या निर्णयानंतर विद्यार्थ्यांच्या अभ्यास साहित्यातून ही टेस्ट काढून टाकली जाणार आहे.

ही चाचणी पुरुषप्रधान विचारसरणी दर्शवते

बलात्कारानंतर कोणत्याही महिलेची चाचणी घेणे हे कोणत्याही किंमतीवर योग्य पाऊल नाही. त्यामुळेच न्यायमूर्ती चंद्रचूड असेही म्हणाले की, ही चाचणी लैंगिकदृष्ट्या सक्रिय स्त्रीवर बलात्कार होऊ शकत नाही अशी मानसिकता दर्शवते. ही परीक्षा केवळ वैचारिकच नाही तर शारीरिकदृष्ट्याही देणे म्हणजे स्त्रीला पुन्हा त्रास देण्यासारखे आहे.

बंदीनंतरही ही चाचणी आपल्या समाजाचे सत्य सांगते

2013 मध्येच या चाचणीवर बंदी घालण्यात आली होती, परंतु असे असतानाही अनेक घटनांमध्ये या चाचणीचा उल्लेख आपण ऐकला आहे. असे होणे चुकीचे आहे, त्यामुळे सर्वोच्च न्यायालयाने आपला निर्णय दिला आहे.

अजून एक मार्ग आहे

सर्वोच्च न्यायालयाने यावर दिलेली टिप्पणी अतिशय प्रशंसनीय आहे. परंतु, काही प्रश्न आहेत जे उपस्थित करणे आवश्यक आहे. 2013 मध्ये बंदी घातल्यानंतरही या चाचणीमुळे महिलांना अजून बराच पल्ला गाठायचा आहे हे स्पष्टपणे दिसून येते.

समाजात घडणार्‍या अशा गुन्ह्याबद्दल सर्वोच्च न्यायालय (Court) विचार करते, याचा आनंदच होऊ शकतो, पण बंदी होऊन 9 वर्षे उलटूनही अशा प्रकारची चर्चा होत असेल, तर हे प्रकरण किती गंभीर आहे, हे समजून घेण्याची गरज आहे.

महिलांना शारीरिक आणि मानसिक छळ देणारी ही चाचणी आजही वैद्यकीय अभ्यासक्रमाचा भाग आहे आणि सर्वोच्च न्यायालयानेही याबाबत सांगितले आहे. हे योग्य नसून याबाबत कठोर कारवाई व्हायला हवी.

महिलांना (Women) समानतेच्या रूपात पाहण्यासाठी, अशा टेस्टसारख्या सर्व मुद्यांवर बारकाईने काम करणे आवश्यक आहे.

डिस्क्लेमर: सदर लेख फक्त सामान्य माहितीसाठी आहे. अधिक तपशीलांसाठी नेहमी आपल्या तज्ज्ञांशी संपर्क साधा.