Mental Health : बायपोलर डिसऑर्डर हा एक मानसिक आजार आहे, जो अत्यंत संवेदनशील मानला जातो. या आजाराची लक्षणे अनेक महिने टिकून राहतात. वेळेवर उपचार न केल्यास रुग्णाची प्रकृती बिघडू शकते.

गेल्या काही वर्षांपासून अनेक प्रकारच्या मानसिक समस्या वाढल्या आहेत. नैराश्य आणि मानसिक तणावाची (Stress) समस्या मोठ्या प्रमाणात पाहायला मिळत आहे. या मानसिक आरोग्य (Health) विकारांचा एक आजार देखील आहे जो अत्यंत संवेदनशील मानला जातो.

या आजाराला द्विध्रुवीय विकार म्हणतात. या आजाराच्या रुग्णाला उन्माद आणि नैराश्य या दोन्ही प्रकारचे एपिसोड असतात. म्हणजेच रुग्णाच्या वागण्यात अचानक बदल होतो आणि तो कधीही नैराश्याचा बळी होऊ लागतो.

बायपोलर डिसऑर्डरबाबत मानसोपचारतज्ज्ञ डॉ. श्रीनिवास कुमार सांगतात की बायपोलर डिसऑर्डर म्हणजे या आजाराच्या रुग्णाच्या वागण्यात काही मिनिटांत बदल होऊ शकतो. तो अचानक एका विचारातून दुसऱ्या विचारात उडी मारतो.

हे नैराश्य आणि उन्माद सह घडते. या विकाराची लक्षणे दोन ते सहा महिने टिकतात. बहुतेक प्रकरणांमध्ये, नैराश्य दीर्घकाळ दिसून येते. लक्षणे ओळखून वेळीच उपचार केले नाहीत तर, रुग्ण नैराश्यामुळे आत्महत्या देखील करू शकतो.

बायपोलर डिसऑर्डर हा मेंदूतील रासायनिक असंतुलनामुळे होतो -

बायपोलर डिसऑर्डरचे नेमके कारण समजू शकलेले नसून मेंदूतील रासायनिक असंतुलनामुळे हा आजार झाल्याचे डॉक्टरांचे म्हणणे आहे. त्याची बहुतेक प्रकरणे २० ते ३० वर्षे वयोगटात दिसून येतात. बायपोलर डिसऑर्डरचे शिखरही याच काळात येते. काही लोकांना हा आजार ४० ते ५० वर्षांच्या वयातही होतो, परंतु बहुतेक प्रकरणे २० ते ३० वर्षे वयोगटातील असतात.

ही बायपोलर डिसऑर्डरची लक्षणे आहेत -

१. झोपेचा अभाव

२. किंवा एका विचारातून दुसऱ्या विचारावर जा

३. कोणत्याही कारणाशिवाय दुःखी असणे

४. आत्मघाती विचार

५. कोणत्याही कामावर लक्ष केंद्रित करण्यात अडचण

६. नेहमी थकल्यासारखे वाटणे

७. कोणताही निर्णय घेण्यात अडचण

अशा प्रकारे जतन करा -

डॉ. श्रीनिवास स्पष्ट करतात की बायपोलर डिसऑर्डर टाळण्यासाठी, त्याची लक्षणे वेळेवर ओळखणे सर्वात महत्वाचे आहे. जर तुम्हाला किंवा तुमच्या मित्राला किंवा कुटुंबातील सदस्याला ही लक्षणे दिसत असतील तर मानसोपचार तज्ञांचा सल्ला घ्यावा.

या आजाराच्या उपचाराबाबत कोणताही संकोच नसावा. वेळेवर उपचार न मिळाल्यास नैराश्याचे प्रमाण वाढून ती व्यक्ती आत्महत्याही करू शकते. अशा स्थितीत बायपोलर डिसऑर्डरवर वेळेवर उपचार करणे अत्यंत गरजेचे आहे.