National Youth Day 2023 : स्वामी विवेकानंदांनी एक महान पुरुष आणि तरुण तपस्वी म्हणून आपली छाप पाडली. माणसांसह तरुणांना त्यांनी नवा मार्ग दाखवला. म्हणूनच त्यांची जयंती युवा दिन म्हणून साजरी केली जाते.

हिंदू धर्माचे प्रवर्तक, वेदांचे जाणकार, अध्यात्माने परिपूर्ण स्वामी विवेकानंद यांनी आपल्या महान आणि अमूल्य विचारांनी आणि आध्यात्मिक ज्ञानाने सर्व मानवांना आणि विशेषतः तरुणांना नवीन मत दाखवले आहे. त्यामुळेच त्यांना तरुणांचे प्रेरणास्थान म्हटले जाते आणि दरवर्षी विवेकानंदांची जयंती म्हणजेच १२ जानेवारी हा दिवस 'राष्ट्रीय युवा दिन' म्हणून साजरा केला जातो.

भारताच्या सभ्यता, धर्म आणि संस्कृतीची संपूर्ण जगाला (World) ओळख करून देणारे एक महान प्रणेते म्हणून स्वामी विवेकानंदांना ओळखले जाते. आजही त्यांचे महान विचार आणि मूलभूत मंत्र तरुणांना (Youth) देश आणि समाजाची स्थिती सुधारण्यासाठी आणि बदल घडवून आणण्यासाठी प्रेरित करतात. स्वामी विवेकानंदांच्या जयंतीनिमित्त, आपण त्यांचे संपूर्ण जीवन तत्वज्ञान आणि मूलभूत तत्त्वे जाणून घेऊया.

स्वामी विवेकानंदांचा जीवन परिचय -

स्वामी विवेकानंद यांचा जन्म 1863 मध्ये कलकत्ता शहरात झाला. असे म्हणतात की त्यांच्या बालपणातील पहिले नाव नरेंद्रनाथ दत्त होते. तो लहानपणापासूनच हुशार आणि हुशार होता. लहान वयातच त्यांना अध्यात्माची आवड निर्माण झाली. वयाच्या 25 व्या वर्षी ते संन्यासी झाले आणि भगवे कपडे परिधान केले.

विवेकानंद जेव्हा देवाच्या शोधात होते, तेव्हा ते भारताचे महान संत, आध्यात्मिक गुरु आणि विचारवंत स्वामी रामकृष्ण परमहंस यांना भेटले. ते रामकृष्ण परमहंसांचे सर्वात सक्षम शिष्य होते. त्यांनी आपल्या गुरूंची पूर्ण समर्पणाने सेवा केली आणि त्यांच्या कर्माच्या मार्गावर चालत ते प्रसिद्ध झाले.

1886 मध्ये जेव्हा रामकृष्ण परमहंस यांचा मृत्यू झाला तेव्हा विवेकानंदांनी 1889 मध्ये त्यांच्या गुरूंच्या स्मरणार्थ रामकृष्ण मिशनची स्थापना केली आणि त्यांनी आयुष्यभर वेदांताच्या उद्दिष्टांचा प्रचार केला. त्यांनी वेदांताच्या प्रसाराद्वारे हिंदू धर्माचे माहात्म्य जगभर पसरवले.

स्वामी विवेकानंद यांचे अगदी लहान वयात निधन झाले. 4 जुलै 1902 रोजी त्यांनी अखेरचा श्वास घेतला, जेव्हा ते केवळ 39 वर्षांचे होते. असे म्हणतात की स्वामी विवेकानंद अनेक गंभीर आजारांनी ग्रस्त होते. पण असे असतानाही त्यांनी आपले शरीर निरोगी ठेवण्यात आणि जीवनशैलीत कोणतीही कसर सोडली नाही.

आयुष्याच्या शेवटच्या काळात ते बेलूर येथे शिष्यांसोबत होते. त्यांच्या शिष्यांच्या मते, त्यांच्या आयुष्याच्या शेवटच्या दिवशी म्हणजे 4 जुलै रोजी त्यांनी पहाटे दोन-तीन तास ध्यान केले आणि त्यासाठी त्यांनी ब्रह्मरंध्रात प्रवेश केला आणि महासमाधी घेतली. बेलूर येथील गंगाघाटावर स्वामी विवेकानंद यांच्यावर चंदनाच्या चितेवर अंत्यसंस्कार करण्यात आले.

स्वामी विवेकानंदांची मूलभूत तत्त्वे -

• माणसाच्या मनात ज्ञान असते आणि तो स्वतः शिकतो.

• मन, वाणी आणि कृतीवर शुद्ध आत्मा नियंत्रण.

• शिक्षणामुळे व्यक्तीचा शारीरिक, मानसिक, नैतिक आणि आध्यात्मिक विकास होतो.

• मुला-मुलींना समान शिक्षण मिळण्याचा अधिकार असायला हवा.

• महिलांना विशेष धार्मिक शिक्षण दिले पाहिजे.

• जनमानसात शिक्षणाचा प्रसार झाला पाहिजे.