Why does lightning strike the ground : पावसाळ्यात वीज पडण्याच्या घटना अनेकदा समोर येतात. प्रचंड गडगडाटामुळे सर्वजण घाबरतात. आकाशात वीजेचा कडकडाट सुरू झाला की आपल्या घराभोवती विजा पडू नयेत, एवढीच भीती मनात राहते. कधी कधी लोक घराबाहेर असतात आणि हवामान खराब होते तेव्हा ते झाडाखाली उभे राहतात. पण पाहिजे?

वीज का चमकते?

1872 मध्ये बेंजामिन फ्रँकलिन या शास्त्रज्ञाने पहिल्यांदा वीज पडण्याचे नेमके कारण सांगितले. त्यांनी सांगितले की आकाशातील ढगांमध्ये पाण्याचे (Water) छोटे कण असतात, जे हवेच्या घासण्यामुळे चार्ज होतात. काही ढगांवर सकारात्मक चार्ज येतो आणि काहींवर नकारात्मक. जेव्हा दोन्ही चार्ज केलेले ढग एकमेकांवर घासतात तेव्हा ते एकत्र येतात तेव्हा लाखो व्होल्ट वीज निर्माण होते. कधीकधी ही वीज इतकी असते की ती पृथ्वीपर्यंत पोहोचते. याला लाइटनिंग स्ट्राइक म्हणतात.

वीज कशी तयार होते?

आकाशात थंड आणि उष्ण हवा एकत्र येतात, तेव्हा उष्ण हवा वर जाते. त्यातून ढगांची निर्मिती होते. थंड (Cold) हवेत बर्फाचे खडे असतात, तर उष्ण हवेत पाण्याचे थेंब असतात. वादळाच्या वेळी हे खडे आणि पाण्याचे थेंब एकमेकांवर आदळून लांब जातात. या घर्षणामुळे ढगांमध्ये स्थितिज विद्युत निर्मिती होते.

धोका कोठे राहतो -

जेव्हा वीज पडते तेव्हा ती अनेकदा प्राणघातक ठरते. शेतात काम करणाऱ्या, झाडाखाली उभं राहून, तलावात आंघोळ करताना आणि मोबाईल (Mobile) फोन ऐकणाऱ्या व्यक्तीवर वीज पडण्याचा धोका सर्वाधिक असतो. शास्त्रज्ञांच्या मते, मोबाईल फोन अतिनील किरण (Ultraviolet Rays) उत्सर्जित करतात, जे विजेला आकर्षित करतात.

झाडे आणि खांबाभोवती धोका आहे -

विजेमध्ये अशी मालमत्ता आहे की ती सर्वात लहान मार्ग निवडते. अशा वेळी जेव्हा आकाशातील वीज जमिनीकडे येते तेव्हा विजेचे उंच खांब त्याला कंडक्ट पुरवण्याचे काम करतात. त्यामुळे विजेच्या खांबाभोवती विजा अधिक पडतात. वीज पडली तर तुमचे घर सर्वात सुरक्षित आहे, जर तुम्ही झाडाखाली उभे असाल तर असे करणे धोकादायक ठरू शकते. या स्थितीत वीज पडण्याबरोबरच वादळात झाडे तुटण्याचाही धोका असतो.

असे झाले तर जवळच वीज पडेल हे समजून घ्या

जर आकाशात वीज चमकत असेल आणि तुमच्या डोक्यावरचे केस गळाले असतील आणि तुम्हाला तुमच्या डोक्यावरच्या त्वचेला मुंग्या येत असतील तर लगेच खाली वाकून कान बंद करा. आपले डोके आणि कान आपल्या हातांनी झाकून बसा. तुमच्या आजूबाजूला विजांचा कडकडाट होत असल्याचे हे लक्षण असू शकते.

डिस्क्लेमर: सदर लेख फक्त सामान्य माहितीसाठी आहे. याचा आमच्याशी कोणताही संबंध नाही.