Ayurvedic Plant : आयुर्वेदामधल्या अनेक वनस्पती ह्या आपल्या स्वयंपाकघरात सहज आढळतात. आयुर्वेदात योगाला अधिक महत्त्व प्राप्त झाले आहे. पीसोओएस सारख्या आजारांवर महिलांना विशेष पध्दतीचा व्यायाम नियमित करावा लागतो. परंतु, आयुर्वेदात यावर रामबाण उपाय मिळाला आहे.

या औषधी वनस्पतीचे वेगवेगळ्या स्वरूपात आरोग्यासाठी फायदेशीर आहेत. पण जेव्हा ते इतर अनेक औषधी वनस्पतींमध्ये मिसळले जातात तेव्हा ते आरोग्यासाठी अधिक फायदेशीर ठरतात. दशमूल हे अशा अनेक वनौषधींच्या मिश्रणातून तयार केलेले आयुर्वेदिक औषध आहे.

औषधाच्या रूपात याला दशमुलारिष्ट आणि दशमूल क्वाथ असेही म्हणतात. तज्ज्ञांचा असा विश्वास आहे की, मासिक पाळीपासून रजोनिवृत्तीपर्यंत महिलांच्या अनेक समस्यांमध्ये यामुळे आराम मिळतो.

दशमूल तयार करण्यासाठी कोणत्या झाडाची साल, मुळे किंवा बिया वापरल्या जातात. दशमुलारिष्ट हे दहा झाडांच्या मुळांपासून बनते. हे महिलांच्या आरोग्याशी संबंधित अनेक समस्या दूर करण्यास सक्षम आहे. दहा प्रकारच्या वनस्पतींचे मूळ त्यात मिसळले आहे. बेल, गंभीर, पाताळ, आर्णी, आर्लू, सरिवन, पिठवण, बडी काटेली, छोटी काटेली आणि गोखरू आदीचा समावेश असतो.

दशमुलारिष्टाचे फायदे

दहा वनस्पतींच्या (Plant) मुळापासून तयार होणारी अरिष्टा तयार करण्यासाठी इतर अनेक औषधी वनस्पती जोडल्या जातात, अत्यंत फायदेशीर असतात. विशेषत: वात आणि कफ संबंधित रोगांमध्ये हे फायदेशीर आहे.

१. पीसीओएसमध्ये फायदेशीर

पॉलीसिस्टिक ओव्हेरियन सिंड्रोम (पीसीओएस) हा हार्मोनच्या असंतुलनामुळे होतो. यामुळे महिलांमध्ये वंध्यत्व येते. PCOS चे व्यवस्थापन दशमुलारिष्ट करतात. हे संप्रेरक पातळी संतुलित करते आणि वंध्यत्व दूर करते. यासोबतच, पीसीओएसमुळे होणारी अनियमित मासिक पाळी देखील ते सुधारते. हे स्त्री प्रजनन प्रणाली देखील दुरुस्त करते.

२. हृदयासाठी फायदेशीर

हृदयविकाराचा झटका आणि स्ट्रोक हे रक्त गोठल्यामुळे होतो. दशमुलारिष्ट रक्तातील प्लेटलेट्सच्या गोठण्याची प्रवृत्ती रोखते. जर तुम्ही अ‍ॅलोपॅथिक औषधे घेत असाल तर त्यासोबत दशमुलारिष्ट देखील घेऊ शकता असे आयुर्वेद सांगते. परंतु दोन्ही औषधांमध्ये अर्धा तासाचे अंतर ठेवायला हवे.

३. ऑस्टियोआर्थराइटिसमध्ये फायदेशीर

वजन वाढल्याने सांधे प्रभावित होऊ लागतात. त्यामुळे गुडघा आणि नितंबाचे सांधे सुजतात आणि वेदना सुरू होतात. अशावेळी दशमुलारिष्ट फायदेशीर ठरते.

४. गर्भधारणेनंतरच्या वेदना कमी करते

सामान्य प्रसूतीनंतर महिलांमध्ये वेदना ही एक सामान्य समस्या आहे. गर्भधारणेनंतर दशमुलारिष्टाचे सेवन केल्यास दुखण्यापासून आराम मिळतो. त्यामुळे अशक्तपणा दूर होतो. नुकत्याच गरोदर महिलांसाठी (Women) हे अमृतसारखं आहे. याचे नियमित सेवन केले तर पचनक्रिया मजबूत होते.

डिस्क्लेमर: सदर लेख फक्त सामान्य माहितीसाठी आहे. अधिक तपशीलांसाठी नेहमी आपल्या डॉक्टरांशी संपर्क साधा.