Climate Solution Award :

टाटा ट्रस्टची सहयोगी संस्था, द कलेक्टिव्ह फॉर इंटिग्रेटेड लाइव्हलीहुड्स इनिशिएटिव्ह्स (CInI) यांना ‘पॉवरिंग अॅग्रीकल्चर-टॅकलिंग हंगर अँड पॉव्हर्टी इन द ग्लोबल साउथ’ साठी प्रतिष्ठित 2023 अॅश्डेन पुरस्कार प्रदान करण्यात आला.

14 नोव्हेंबर रोजी लंडनमधील रॉयल जिओग्राफिकल सोसायटीमध्ये झालेल्या समारंभात पुरस्कृत करण्यात आलेल्या आठ संस्थांपैकी ClnI ही एक महत्त्वपूर्ण संस्था ठरली आहे.

सुमारे 240 संस्थांनी 2023 अॅश्डेन पुरस्काराकरिता (Award) अर्ज केले असून हे पुरस्कार दोन दशकांहून अधिक काळ हवामान प्रवर्तकांना प्रोत्साहन देत आहेत. या वर्षाच्या सुरुवातीला सप्टेंबर महिन्यात अंतीम फेरीत पोहोचलेल्या सतरा अर्जदारांपैकी एक CInI होती, कठोर मूल्यमापन आणि निर्णय प्रक्रियेनंतर, प्रत्यक्ष भेटी आणि क्षेत्रातील तज्ज्ञांनी दिलेल्या माहितीचा समावेश होता.

कलेक्टिव्ह फॉर इंटिग्रेटेड लाइव्हलीहुड इनिशिएटिव्ह (CInI), 2007 मध्ये टाटा ट्रस्टसह क्षेत्रातील तज्ज्ञांनी मध्य भारतीय आदिवासी पट्ट्यातील आदिवासी समुदायांवर लक्ष केंद्रित करणार्‍या सेंट्रल इंडिया इनिशिएटिव्हला पाठबळ म्हणून सुरू करण्यात आली.

CInI या समुदायांसोबत, विशेषत: महिलांसोबत (Women), कृषी आणि संबंधित उपजीविका, अक्षय ऊर्जा, शिक्षण, पिण्याचे पाणी, स्वच्छता आणि आरोग्यसेवा (Health) या क्षेत्रात काम करत आहे. CInI, आपल्या महत्त्वाकांक्षी लखपती किसान कार्यक्रमाद्वारे, झारखंड, ओडिशा, महाराष्ट्र आणि गुजरातमधील महिलांना आणि त्यांच्या कुटुंबासाठी उत्पन्नाचा सातत्यपूर्ण स्रोत देणार्‍या शाश्वत आणि व्यवहार्य उपजीविका पद्धती शोधण्यासाठी आणि विकसीत करण्यासाठी महिलांना सक्षम करण्याच्या दृष्टीने प्रयत्नशील आहे. यामुळे लहान आणि अल्पभूधारक शेतकऱ्यांना पद्धतशीरपणे लखपती मार्गाकडे वाटचाल करता आली आहे.

या यशाबद्दल बोलताना, टाटा ट्रस्टचे सीईओ श्री सिद्धार्थ शर्मा म्हणाले, अगदी स्थापनेपासूनच, टाटा ट्रस्टने सेवेपासून वंचित असलेल्या समुदायांच्या जीवनमानाचा दर्जा सुधारण्यासाठी स्वतःला झोकून दिले.

गेल्या दशकात, सीआयएनआयने या प्रयत्नांना हातभार लावण्यात, उपजीविका विकास, शिक्षण, ऊर्जा संवर्धन आणि नैसर्गिक संसाधनांपर्यंत पोहोचण्याच्या असंख्य हस्तक्षेपांद्वारे समुदायांचे पुनरुज्जीवन करण्यात महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावली आहे. या वर्षी अॅश्डेन पुरस्कारात जागतिक मान्यता मिळाल्याबद्दल CInI ला सन्मानित करण्यात आले, ही संस्थेच्या टीमने दिलेल्या अनुकरणीय कार्याची पोचपावती म्हणावी लागेल. तथापि, भारतातील चार राज्यांमधील 100,000 पेक्षा जास्त शेतकरी कुटुंबांच्या जीवनात परिवर्तनाची ज्योत प्रज्वलित झाली हे संस्थेचे यश आहे, CInI आपल्या ध्येयकार्याप्रती समर्पित भावनेने काम करीत राहिल्याने शेतकऱ्यांना सुधारित प्रस्ताव आणि जीवनाचा दर्जा लाभला आहे.

CinI चे कार्यकारी संचालक श्री गणेश नीलम कृतज्ञता व्यक्त करताना म्हणाले, आमच्या समुदायांच्या नेतृत्वाचे अनुसरण करून, चिरस्थायी सकारात्मक बदल घडवून आणण्यासाठी CInI वचनबद्ध आहे. सस्टेन प्लस प्रोग्राम आणि लखपती किसान उपक्रमांतर्गत उत्पादन हब मॉडेलद्वारे द्‍वि-पक्षीय दृष्टिकोनावर लक्ष केंद्रित करून, CInI आर्थिक सुरक्षितता वाढवण्यासाठी तसेच भारताच्या आदिवासी क्षेत्रांमध्ये हवामान-संबंधित आव्हानांना तोंड देण्यासाठी समर्पित आहे.

आज, या उत्पादन केंद्रांद्वारे विकेंद्रित नवीकरणीय ऊर्जेचे कृषी आणि संबंधित उपजीविकेमध्ये एकीकरण यशस्वीपणे दाखवले आहे. आमच्या प्रयत्नांना आंतरराष्ट्रीय मान्यता दिल्याबद्दल CInI अॅश्डेन ज्युरीचे आभारी आहे. कारण आम्ही शोध घेतलेल्या प्रमुख क्षेत्रांमध्ये खरोखरच 'पॉवरिंग लाइव्हलीहुड्स' या आमच्या अभियानात पाय रोवले आहेत.

अॅश्डेन, युके धर्मादाय संस्था, त्यांच्या अॅश्डेन पुरस्काराद्वारे 20 वर्षांहून अधिक काळापासून प्रवर्तनात्मक उपायांवर प्रकाश टाकत आहे. यंदा पुरस्कार विजेत्यांमध्ये व्यवसाय ते विना-नफा तत्त्वांवरील संस्था आणि स्थानिक प्राधिकरणांचा समावेश होता. अॅश्डेन पुरस्कार विजेत्यांना अनुदान, जागतिक प्रसिद्धी, लेखक आणि भागीदार यांच्याशी जोडण्यात आले असून त्यांना अधिक प्रभावशील राहण्यास मदत करू शकतात.

सर्व पुरस्कारांसाठी अंतीम फेरीत पात्र स्पर्धकांना प्रत्येक श्रेणीतील आंतरराष्ट्रीय तज्ज्ञांचे परीक्षण लाभले आणि नाविन्यपूर्ण हवामान उपायांकरिता स्पर्धकांनी दिलेल्या महत्त्वपूर्ण योगदानासाठी आर्थिक आणि धोरणात्मक समर्थन प्राप्त केले.